ارتباط قاری با مفهوم آیه لحن را مستحکم میسازد
یکی از کارشناسان فن قرائت قرآن معتقد است که حروف و کلمات قرآن سراسر موسیقی است و نغمات در همین کلمات وجود دارد و قاری قرآن دقیقاً همانند، غواصی که دُر و گوهرها را از کف دریا کشف میکند، باید انسی برقرار کند تا خود آیه لحن منطبق با خودش را به قاری ارائه کند.
![]() |
«علیاکبرحشمتی» از پیشکسوتان قرآنی کشورمان |
به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، در ادامه نشست تحلیل تلاوتهای استاد «محمود خلیلالحصری» از قاریان مصری، «علیاکبرحشمتی» از پیشکسوتان قرآنی کشورمان، گفت: در زمان فراگیری فن قرائت قرآن، علاوه بر فن و هنر تلاوت، باید به راههای رسیدن به انس بیشتر با قرآن کریم بپردازیم، قاری قرآن در زمان تلاوت باید آن مفهومی را که میخواهد با صوت و لحن خود ترکیب کند، حس کرده و سپس ارائه دهد.
وی تصریح کرد: استاد خلیلالحصری علاوه بر اینکه تلاوتهای جاودانهای از خود به یادگار گذاشته است، کتابی را نیز به رشته تحلیل درآورده است که درباره علم وقف و ابتداء است و برای افرادی در سطوح متوسط قرائت قرآن، میتواند مفید باشد تا در این علم متبحر شوند.
در ادامه این نشست «عباس سلیمی» از پیشکسوتان قرآن کریم، گفت: تلاوت بزرگانی مانند استاد محمود خلیلالحصری اغلب برای قاریان نوجوان و جوان که به دنبال شور و هیجان هستند و سبکهایی شورانگیز را میپسندند، نمیتواند خیلی جذاب باشد؛ انسان باید دورههایی را در زندگی طی کند و از سنینی خاص عبور کند تا وقتی که تلاوت متین، آرام، روحانی و معنویای مانند خلیلالحصری را میشنود، آن موقع متوجه حلاوت اینگونه تلاوتها خواهد شد
.
روح خشوع و خضوع قاعده اصلی تلاوتهای «خلیلالحصری»
همچنین حشمتی با اشاره به اینکه تلاوتهای مرحوم خلیلالحصری در عین سادگی، مستحکم است، عنوان کرد: یک قاعده بسیار مهم که همانا روح خشوع و خضوع است در تلاوتهای ایشان وجود دارد که همه قاریان باید به سمت استفاده از این قاعده مهم بروند و این همان قاعده و اصلی است که بر روی مخاطب تأثیرگذار خواهد بود.
وی در ادامه به بیان خاطرهای به نقل از «محمدعلی اوحدی» از پیشکسوتان قرآنی کشورمان، درباره حضور خلیلالحصری در شهر مقدس مشهد (سال ۱۳۵۰) پرداخت و گفت: استاد اوحدی از دقت ایشان در رعایت قواعد تجویدی این چنین میگفت: «خلیلالحصری با همه آن صلابت و سالها حضور در کسوت تلاوت قرآن، با این وجود، زمانی که ایشان تلاوت میکردند، مد را با انگشتانشان که در هنگام تلاوت کنار گوششان بود، میشمردند.» استاد اوحدی دلیل این کار را جویا میشوند و خلیلالحصری در جواب میگوید که شما فکر میکنید که من خلیلالحصری اشتباه نمیکنم.
این کارشناس فن قرائت قرآن ادامه داد: این دقت استاد نشان میدهد که به استاندارد بودن تلاوتش، توجه داشته است؛ اگر از نسل قاریان عصر طلایی مصر و همعصر خلیلالحصری بگذریم با نسل دیگری مواجه میشویم که به استانداردها بیتوجه هستند.
بیتوجهی قراء فعلی مصر به ارائه تلاوتی استاندارد
وی افزود: به ویژه در نسل فعلی قاریان مصری، این بیتوجهی به استانداردها در بخش فصاحت، تجوید و در مخارج و صفات حروف مشاهده میشود که این قراء، با تسامح به آن مینگرند؛ یعنی قرائت ساختگی میشود؛ بعضی مواقع قاری لحن و آهنگ را از درون آیات استخراج میکند و این انس با مفهوم آیات، ناخودآگاه یک تلاوت جانانه را برای شنونده، ارائه میکند، اما در مواقعی او فقط ادای آهنگ را در میآورد که این معنی ساختگی پیدا میکند، در مواقعی که لحن را میخواهید، منطبق با یکی از آیات کنید؛ چون این لحن و این مفهوم، انسی با یکدیگر ندارند، مصنوعی خواهد شد.
این داور بینالمللی تأکید کرد: حروف و کلمات قرآن سراسر موسیقی است و نغمات در همین کلمات وجود دارد و قاری قرآن دقیقاً همانند، غواصی که دُر و گوهرها را از کف دریا کشف میکند، باید انسی برقرار کند تا خود آیه لحن منطبق با خودش را به قاری بدهد، این مسئلهای بسیار مهم در قرائت قرآن است که در تلاوتهای شیخ محمود خلیلالحصری به طور کامل مشهود است.
قراء با تجربه، پی به صلابت تلاوتهای «خلیلالحصری» میبرند
حشمتی اظهار کرد: هنر ایشان فقط در تلاوت قرآن با آن تجوید مستحکم که اشاره شد، خلاصه نمیشود، روحی پشت این قضیه است که با سالها تجربه به دست میآید؛ شاید قاریان جوان از شنیدن تلاوتهایی در سبک خلیلالحصری مسرور نشوند، جوانان بیشتر با تلاوتهایی که صداهای خوشتر و الحان متنوعی دارند، مأنوس میشوند.
وی افزود: اما همین افراد بعد از سالها کسب تجربه در استماع و تلاوت قرآن، درک خواهند کرد که صلابت تلاوتهایی مانند سبک خلیلالحصری ارزشمندتر است، و این صلابت در همان روح خضوع و خشوع است.
یادآوری میشود، نشست تخصصی تحلیل تلاوتهای استاد محمود خلیلالحصری، با حضور «عباس سلیمی» و «علیاکبر حشمتی» از پیشکسوتان قرآنی کشورمان و با برقراری ارتباط تلفنی با «متولی عبدالعال» قاری مصری و «شهریار پرهیزکار» حافظ بینالمللی قرآن کریم در ایکنا برگزار شد.