استاد «رفعت» بنابر تاکید پیامبر(ص) قرآن را با حزن تلاوت میکرد
یکی از قاریان بینالمللی قرآن کریم کشورمان با اشاره به این امر که وقتی از دوران استاد رفعت کم کم دور میشویم و از مصطفی اسماعیل و شعیشع میگذریم، احساس میکنیم تلاوت قرآن تبدیل به آوازخوانی میشود، گفت: استاد «رفعت» بنابر تاکید پیامبر(ص) قرآن را با حزن تلاوت میکرد.
![]() |
«مسعود سیاحگرجی» قاری بینالمللی قرآن کریم |
«مسعود سیاحگرجی» قاری بینالمللی قرآن کریم، در گفتوگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، در پاسخ به این پرسش که استاد «محمد رفعت» از قاریان پیش از خود همچون «احمد ندا» تقلید کرده است یا سبکی مستقل در تلاوت قرآن کریم دارد؟ گفت: ما به تلاوتهای قبل از استاد رفعت دسترسی نداریم چون سیستمهای ضبط صدا در آن زمان موجود نبود، به همین علت نمیتوان تلاوت واضحی در نوارها از قاریان پیش از محمد رفعت پیدا کرد، ولی به طور قطع تمام قراء از قاریان پیش از خود نیز بهرههایی را بردهاند.
وی ادامه دارد: قاریان زیادی همچون مصطفی اسماعیل، عبدالباسط و منشاوی هستند که برداشتهایی را از قراء پیش از خود داشتهاند و این امر را نمیتوان کتمان کرد، به طور مثال عبدالباسط و یا شعیشع از رفعت تقلید میکردهاند، و برخی نوارهای ناقص استاد رفعت توسط استاد شعشاعی بازخوانی شده است.
سیاحگرجی ضمن تأکید بر این موضوع که استاد رفعت به طور حتم از قاریان پیش از خود بهره گرفته است، بیان کرد: با این وجود رفعت سبک منحصر به فردی دارد که به خاطر وجود پارامترهای خاص برجسته شده است.
وی تصریح کرد: وقتی از دوران استاد رفعت کم کم دور میشویم و از مصطفی اسماعیل و شعیشع میگذریم، احساس میکنیم قرآن تبدیل به آوازخوانی میشود. در صورتی که پیامبر اکرم (ص) در پاسخ به فردی که پرسید قاری واقعی قرآن چه کسی است؟ فرمودند: کسی است که وقتی به تلاوت او گوش میدهیم حالت حزن به ما دست دهد. این حزن در تلاوتهای رفعت وجود دارد.
سیاحگرجی: |
توجه به معنا و تلاوت منطبق با معنای آیات از جمله ویژگیهای مهم تلاوت رفعت است، فردی که میخواهد قرآن را به معنای واقعی بشنود باید به تلاوتهای رفعت گوش فرا دهد |
این قاری بینالمللی قرآن کریم ویژگیهای صوتی استاد رفعت را چنین بیان کرد: صدای ایشان پهنه و گستره وسیعی دارد، برخی قاریان قسمت اوج صدایشان زیباست و بم ایشان ضعیف است و یا برعکس، ولی تمام قسمتهای صدای استاد رفعت زیباست، وی جزء افرادی است که میتواند نتهای زیادی را اجرا کند و از همه پردههای صوتی در تلاوت خود بهره میبرد.
وی توجه استاد رفعت را به بهرهگیری از مقامات و آهنگهای قرآنی فراتر از بحث موسیقایی دانست و گفت: توجه به معنا و تلاوت منطبق با معنای آیات از جمله ویژگیهای مهم تلاوت رفعت است، فردی که میخواهد قرآن را به معنای واقعی بشنود باید به تلاوتهای رفعت گوش فرا دهد.
سیاحگرجی تقلید از استاد رفعت را فقط برای قاریان تخصصی و پیشرفته که سالهای متوالی به تلاوت قرآن پرداختهاند، مفید دانست و گفت: فهم رفعت کار مشکلی است، حتی برای برخی قراء برجسته نیز هضم تلاوتهای وی مشکل است و قاری باید حتماً با موسیقی و مقامات قرآنی آشنا باشد تا بتواند رفعت را درک کند.
سیاحگرجی: |
فهم رفعت کار مشکلی است، حتی برای برخی قراء برجسته نیز هضم تلاوتهای وی مشکل است |
این قاری بینالمللی قرآن کریم ویژگیهای لحنی استاد محمد رفعت را چنین برشمرد: لحن ایشان علاوه بر متنوع بودن، ترکیبات آهنگی مختلفی نیز دارد و چندین دستگاه و مقام را با یکدیگر ترکیب میکند، وی جزء اولین افرادی است که این کار را انجام داده است، بعد از ایشان نیز استاد حصان در این زمینه فعالیت خوبی داشتهاند. استاد رفعت همگونی مقامهایی را که دور از یکدیگر هستند و ترکیب آنها مشکل است، به راحتی انجام داده است.
مسعود سیاحگرجی وجود صدای بم در استاد رفعت، استفاده از نتهای دور از ذهن و پیچیده خواندن را از جمله مواردی دانست که سبب مشکل شدن تقلید از سبک استاد رفعت میشود و اظهار کرد: استاد بسیونی و محمد الیثی تکههای محدودی از قرائتهای ایشان را تقلید کردهاند. تقلید از رفعت برای قراء تخصصی امکانپذیر ولی بسیار مشکل است.
این قاری بینالمللی قرآن کریم با اشاره به نقدهایی که برخی به تلاوتهای استاد رفعت وارد میکنند، گفت: استاد رفعت میتوانست با بهرهگیری از پایانههای تلاوت، کارهای جدیدتری را انجام دهد، در برخی تلاوتهای وی احساس میشود اگر پایانههای لحنی در تلاوت رفعت کاملتر بود، قرائتهای زیباتری حاصل میشد.