شاخصترین قاری مکتب شرقیه
غلامرضا شاهمیوه، مدرس قرآن و داور مسابقات ملی و بینالمللی با انتشار مطلبی در مورد یکی از قاریان برجسته جهان اسلام نوشت: بدون تردید یکی از قاریان بزرگ جهان که تأثیر فراوانی بر جریان هنر تلاوت قرآن از خود برجای گذاشت مرحوم شحات محمد انور است. در ارتباط با ایشان چند نکته قابل ذکر است.
۱ – وی دارای صدایی با رنگ زیبا و زنگی دلنشین خصوصاً در پردههای بم تا فوق توسط است به نحوی که قلب و روح شنوندگان خود را متأثر میسازد. در فرهنگ تلاوت مصر به چنین اصواتی «صوتالخاشع» گفته میشود (مانند رفعت، منشاوی و عبدالباسط). در کتاب «معماری تلاوت» اینجانب خاطرهای از یک فرد ضد اسلام مقیم آمریکا نقل شده است که با شنیدن صدای شحات دچار تحول روحی بزرگی شده و به سمت اسلام گرایش پیدا میکند، این موضوع نشان از عمق تأثیرگذاری این صدا دارد.
۲ – یقیناً شحات را میتوان یکی از قاریان نابغهای دانست که با ارایه سبکی جدید مبتنی بر مکتب شرقیه ابداعات و نوآوریهای فراوانی در حوزه خلق ردیفها و نغمات جذاب قرآنی، قفلات زیبا و جدید، تحریرهای متنوع و تکنیکها صوتی و لحنی از خود برجای گذاشت به گونهای که علاوه بر جذب مخاطبان فراوان در کشورهای اسلامی و به ویژه ایران، مقلدان بسیاری نیز پیرو سبک تلاوت وی شدند. به همین جهت به جرأت میتوان گفت در میان قاریان صاحب سبک در مکتب شرقیه همچون «سعید الزناتی»، «محمد شبیب»، «متولی عبدالعال» و «محمد اللیثی» وی شاخصترین قاری در این مکتب به شمار میرود.
*تصویری از اواخر زندگی استاد شحات محمد انور در کنار طاروطی و انور شحات*
۳– شحات هم مانند «مصطفی اسماعیل» از جمله قاریان بزرگ و کثیرالتلاوهای است که در طول حیات قرآنی خود دائماً در حال ویرایش سبکی خود بوده و به همین دلیل گونههای لحنی متنوعی در مجموعه آثار برجای مانده از وی در دورههای مختلف دیده میشود.
به طور تقریبی در هر شش یا هفت سال این تغییر و تحول در سیر لحنی وی نمایان است. قطعه انتخابی از تلاوت مشهور سوره الحاقه او جزء نخستین تلاوتهایی است که در دسترس قاریان ایرانی در اوایل دهه شصت شمسی قرار گرفت و مربوط به سن جوانی شیخ بوده و فضای لحنی متفاوتی از تلاوتهای ایشان در ایران دارد.
برای نمونه قفلات ایشان در کلمات «مسکین»، «حمیم» و «غسلین» در مقام حجاز در دورههای بعدی کمتر در تلاوتهای وی اجرا شده است.
۴ – خوشبختانه وی و مرحوم «راغب غلوش» از جمله قاریان بزرگی بودند که در هنگام سفر به ایران در دوران اوج خود قرار داشتند و جای بسی خرسندی است که با درایت مسئولان وقت اوقاف قاریان و مردم ما از این فیض بزرگ محروم نشدند. شادی روح ایشان و مرحوم حجتالاسلام تجلی که بانی این دعوتها بودند حمد و سورهای قرائت فرمائید.