لحن باید با کلام هم ریشه باشد/آسیب خروج ریتم ازحالت عربی اصیل

یکی از مهمترین احادیثی که در اغلب اذهان متواتر می شود حدیث اقرء القران بالحان العرب می باشد. جنیان که قرآن را با الحان و نغمات عرب تلاوت کنید این حدیث معروف همواره مورد توجه عالمان و فقهای علم و فنون قرائت قرار گرفته است است و هرکدام سعی بر اثبات و یا نفی آن داشتند. روایت بر این نکته تاکید دارد که قرائت رابا الحان عرب انجام دهید و از الحان اهل کتاب و اهل فسق وآواهای نوح و رهبانیت در تلاوت قرآن استفاده نکنید.حال این سوال مطرح است که ویژگی الحان عرب در عصر رسول الله (ص) چه بوده و در مقابل، الحان یهود و نصاری و اهل فسق و نواهای اهل نوح و رهبانیت در عصر صدور چه ویژگی هایی را دارا بوده که متناسب با شان کلام الهی نبوده و پیامبر اکرم (ص) ازتلاوت با آن الحان منع نموده اند.

عده ای براین باورندکه موسیقی در عربستان قبل از اسلام و همزمان با آن، بصورت پست و بیمایه وجود داشته و فقط برای تحریک احساسات شهوانی به کار میرفته است.حتی آشنایی اعراب را با موسیقی، تحت تاثیر تمدنهای ایران و روم میدانند. ولی واقعیت این است که موسیقی نزد اعراب از گذشتههای دور جایگاهی بس وسیع داشته و جزئی لاینفک از زندگی ایشان محسوب می شده است. ویژگی آوازی اعراب در قرن گذشته این گونه بوده که هر آوار از جواب تشکیل میشده و کلمه مصوت آخر بند با غلتی کشدار در صدای زیر پایان می یافته است و بحر یا طول جمله آواز بوسیله سازهای صوتی مثل طبل، دف مشخص می شده است. مقوله لحن در قرآن کریم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است زیرا کلامی که قاری باید آهنگ و لحن خود را بر روی آن تنظیم نماید  از سوی خداوند متعال نازل شده است نمی‌تواند لحنی سخیف و سبک باشد ازطریق نیز احادیث ما و سخنان بزرگان دین بر این تاکید دارند که هر گونه لحن شایسته نیست از سوی قاریان قرآن خوانده شود بر همین اساس است که لعن هایی که قاریان قرآن کریم در تلاوت های خود اجرا کرده‌اند  بر اساس میزان انطباق شان با معانی آیات کریم اصالت بیشتری یافته و ماندگار شده است.

محمود لطفی نیا با اشاره اهمیت قرآن کریم و لزوم استفاده از الحان اصیل گفت:درمورد اصالت لحن ازبُعد فیزیک موسیقایی ، باید گفت: اساسا لحن بایدهم ریشه با کلام باشه به عبارت دیگر زبان عربی راجز لحن عربی نمی تواند، بیان کند. چراکه لحن اگرترجمه ای باشد نمی تواند حق کلام را اداء کند. ولذا تاکید اهل قرآن آن است که لحن باید ازدل کلام بجوشد!همآهنگ بودن لحن با کلام یعنی ساختارصوتی باضافه ریتم کلام باهم سنخیت داشته باشند.وقتی ریتم ازحالت عربی اصیل خارج شد لحن کمتر شنونده را متوجه محتوای کلام می کند. اما در خصوص این نکته که ایا از لحاظ فنی و موسیقیایی لحن قرآن توانایی و گستردگی بیان آیات قرآن کریم را دارد یا خیر باید گفت که لحن اصیل لحن گسترده‌ای است و اگر ظرفیت های صوتی در کلام خدا نبود شاید موسیقی از عهده این کار بر نمی آمد اما با توجه به وجود ظرفیت‌های بالای صوتی در کلام قرآن و نظم آهنگی که  خود آیات قرآن  و علمای بزرگ اسلام به آن اشاره کرده‌اند  و  توصیه ای که به تغنی و  آهنگین خواندن کلام قرآن  از سوی پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم و بزرگان و عالمان دین شده است وجود نداشت  ما از آن می کردیم که لندن توانایی پروراندن معنا و آیات کلام خدا را نداشت. اما با توجه به این توصیه‌ها و ظرفیت های بالایی که در لحن اصیل وجود دارد این اتفاق به خوبی رخ می دهد و لحن می تواند از عهده پروراندن پیام آیات قرآن برآید.

محمد کاکاوند

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *