مُواکِلِه و قَفز
یکی از موارد تحرک در تلاوت، نحوه انتقال درجات صدا است. دو شکل کلی انتقال در تلاوت وجود دارد:
الف): قفز که با عناوینی همچون انتقال پرشی و دفعی نیز شناخته می شود.
ب): مُواکله که با عناوینی همچون انتقال پویشی و درجی نیز شناخته می شود.
- شکل طبیعی اجرای انتقالات به صورت درجی یا مدرج است برای انتقال همگون درجات مقام هم باید تمرین کرد.
- در اجرای درجات، باید اصل همگونی رعایت شود.
- قاری باید این توانایی را داشته باشد که در اجرای ردیف های موسیقایی به دو شکل مواکله و قفز عمل کند.
- قفز می تواند به صورت متصل یعنی در یک نفس لحنی و یا به صورت منفصل یعنی در دو نفس لحنی اجرا شود.
- برای تمرین اولیه در اجرای قفزات در هر مقام می توان از بر روی درجات 1، 5 و 8 مقام تمرین نمود.
- شیوه خاص جابجایی درجات صوتی بر زیبایی اجرا و عذوبت تلحین می افزاید.
- شیوه خاص جابجایی درجات صوتی از موارد مهم سبک شناسی در تلاوت می باشد.
- جابجایی درجات صوتی به شکلی که موجب تغییر ملودی نیز شود را مدولاسیون می گویند.
- شیوه مواکله و قفز در هر مدل از خوانندگی اتفاق می افتد. در تلاوت قرآن نیز به اشکال مختلف اجرا می شود.
- ردیف لحنی ای که جابجایی درجات صوتی در آن بسیار کم باشد یا اصلاً وجود نداشته باشد را مستقیم می گویند. نقطه مقابل مستقیمات را مزخرفات به معنی زیباسازی و زیباساختن می گویند.
- اجرای ردیف های لحنی با توجه به مزخرفات تلحینی، موجب استفاده بیشتر از شیوه های انتقال می گردد.