آداب تلاوت قرآن
برای تلاوت قرآن، آداب خاصّی هست که به بعضی از آنها با استفاده از آیات و روایات اشاره می شود:
۱) در حال طهارت و با وضو به تلاوت قرآن بپردازید.
۲) در حالی که مسواک کرده اید قرآن را تلاوت کنید.
۳) در حال تلاوت رو به قبله باشید، با ادَب و با طمأنینه ؛ چه نشسته و چه ایستاده و اگر نشسته می خوانید، تکیه نکنید.
۴) با جَهر متوسّط بخوانید؛ یعنی نه با صدای آهسته باشد و نه با صدای بسیار بلند.
۵) با صوت زیبا تلاوت کنید (در صورت امکان).
۶) از روی مصحف تلاوت کنید، که نگاه در مصحف و تلاوت از روی آن آثار خاصّی دارد اگرچه آیات را حفظ باشید. در روایتی از رسول اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است:
چیزی برای شیطان سخت تر و کوبنده تر از تلاوت قرآن آن هم از روی مصحف و با نگاه کردن در آن نیست.
(بحار الأنوار، جلد ۸۹، صفحه ۲۰۲)
۷) قبل از شروع بگویید: أستعیذ باللَّه السّمیع العلیم من الشّیطان الرّجیم؛ به خداوند شنوا و دانا، از شیطان رانده شده پناه می برم و یا بگویید: أعوذ باللَّه السّمیع العلیم من الشّیطان الرّجیم و یا بگوید أعوذ باللَّه من الشّیطان الرّجیم.
۸) ترتیل را مراعات کنید؛ قرآن، خطاب به رسول اکرم صلی الله علیه و آله درآیه چهارم سوره مزمل می فرماید:
و قرآن را با ترتیل مناسب آن بخوان.
عبد اللّٰه بن سلیمان گوید: از حضرت صادق علیه السلام از گفتار خداى عز و جل (كه می فرماید:) «وَ رَتِّلِ اَلْقُرْآنَ تَرْتِيلاً» پرسیدم. فرمود: امیر المؤمنین صلوات اللّٰه علیه فرموده: یعنى آن را خوب بیان كن و همانند شعر آن را بشتاب مخوان، و مانند ریگ (هنگام خواندن) آن را پراكنده مساز، ولى دلهاى سخت خود را بوسیلۀ آن به بیم و هراس افكنید، و همت شما این نباشد كه سوره را به آخر رساند (یعنى همت خود را در تدبر و تأمل در آیات و بكار بستن و عمل كردن آنها قرار دهید نه اینكه فقط بخواهید سوره را به آخر رسانید).
(الکافی، جلد ۲، صفحه ۶۱۴)
۹) به هنگام تلاوت قرآن، به چیز دیگری فکر نکنید و متوجه آیات قرآن باشید.
۱۰) در آیات قرآن تدّبر کنید که در این صورت، از انوار، هدایت ها، حقایق، معارف و دقایق و اسرار قرآن کریم، به اندازه خود بهره مند خواهید شد.
۱۱) حقّ آیات را مراعات کنید؛ به این معنا که به هنگام تلاوت قرآن، وقتی از رحمت و بهشت یاد می شود، خود را از آن رحمت محروم نبینید و وقتی به آیات عذاب و آتش و غضب می رسید، بترسید و به خدای متعال پناه ببرید که از اهل عذاب و آتش نباشید و مشمول غضب نگردید. وقتی به آیات تکبیر، تعظیم، تسبیح و تحمید می رسید، به تکبیر، تعظیم، تسبیح و حمد حقّ بپردازید. هنگامی که به آیات استغفار و طلب عفو و بخشش می رسید، استغفار کنید و طلب عفو و مغفرت نمایید. آنجایی که به ذکر صالحان می رسید، از خدا بخواهید شما را نیز از آنان و در جمع آنان قرار دهد و آنگاه که به ذکر اهل طغیان و غفلت می رسید، از خدا بخواهید که شما را از ورود به جمع آنان حفظ کند.
امام صادق علیه السلام فرمود:
به هنگام تلاوت قرآن وقتی به آیه ای رسیدی که در آن ذکر بهشت شده است، از خدا بهشت را بخواه، و وقتی به آیه ای رسیدی که در آن ذکر آتش به میان آمده است، به خدا از آتش پناه ببر.
(بحار الأنوار، جلد ۸۹، صفحه ۲۱۶)
