استاد «رفعت» از تمام نغمات اصلی عربی در قرائت قرآن بهره می‌گرفت

یکی از قاریان بین‌المللی قرآن کریم کشورمان «محمد رفعت» را جزء نوابغ عالم قرائت قرآن دانست و گفت: استاد «رفعت» از تمام نغمات اصلی عربی در قرائت قرآن بهره می‌گرفت.

«محمدرضا پورزرگری» قاری بین‌المللی قرآن

«محمدرضا پورزرگری» از قاریان بین‌المللی قرآن کریم، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) استاد «محمد رفعت» را جزء نوابغ عالم قرائت قرآن دانست و گفت: وی توانایی بالایی در خلق الحان داشت و این کار را به صورت بداهه‌خوانی انجام می‌داده است، همچنین در تلاوت وی روح تحزن جریان داشت و آیات قرآن منطبق با معانی آن قرائت می‌‌شد.

وی اظهار کرد: از قراء پیش از محمد رفعت به دلیل عدم وجود دستگاه‌های ضبط صدا آثاری بر جای نمانده است، به طور تقریبی از اواسط دوران تلاوت وی بود که استفاده از میکروفن رایج شد و سپس دستگاه‌های ضبط صدا در دسترس قرار گرفت و محمد رفعت توانست خود را نشان دهد.

پورزرگری ادامه داد: استادان پیش از محمد رفعت قبل از ساخت میکروفن به قرائت قرآن می‌پرداختند، در آن زمان محمد رفعت مشهور نبود و آن‌ها با قوت و قدرت رسایی که در صوت داشتند بیشتر بروز و ظهور پیدا کرده بودند، اما بعد از به کارگیری میکروفن، رفعت با ریزه‌کاری‌هایی که‌ در صدای خود داشت و تحریرهای فوق‌العاده توانست به عنوان یک قاری مطرح مورد توجه قرار گیرد و تلاوت او برای نسل‌های بعدی یک تلاوت مبدا و منشاء اثر باشد.

رفعت با وجود خلق آثار زیبا وامدار قرائت قاریان پیش از خود نیز بوده است

این قاری بین‌المللی قرآن کریم در پاسخ به این پرسش که آیا محمد رفعت از قراء پیش از خود نیز بهره گرفته است یا خیر؟ گفت: رفعت نیز مانند تمام قراء شاگردی استادان پیش از خود را کرده است اما به گفته خیلی از کسانی که هم عصر ایشان بودند و از محضر وی استفاده کرده‌اند نابغه عالم قرائت قرآن محسوب می‌شود. ولی باوجود خلق آثار بسیار زیبایی که از خود برجای گذاشته به طور قطع وامدار قرائت قاریان پیش از خود نیز بوده است و از استادانی همچون «علی محمود، احمد ندا و عبدالعظیم ظاهر» بهره برده است.

پورزرگری استفاده از تمام نغمات اصلی عربی را از ویژگی‌های لحنی قرائت قرآن استاد رفعت عنوان کرد و گفت: وی از مقام‌های بیات و صبا و حجاز استفاده می‌کرد، استفاده از نغمه صبا در تلاوت ایشان ویژگی خاصی دارد، قاری که بخواهد در تلاوت خود اشاره‌ای به سبک محمد رفعت داشته باشد نمی‌تواند از نغمه صبا در تلاوت خود همچون رفعت بهره گیرد.

این قاری بین‌‌المللی قرآن کریم ادامه داد: رفعت وقتی شروع به تلاوت در مقام بیات می‌کند، چاشنی صبا را نیز در قرائت بیات اعمال می‌کند، وی صعود درجه به درجه صوت را در تلاوت خود جای‌ می‌دهد. انتفال مکرر به مقامات بیات، حجاز و صبا در تلاوت رفعت به چشم می‌خورد، وی همچنین از شاخه‌های فرعی مقام بیات نیز استفاده می‌کرده است.

مساحت طبیعی صدای رفعت ۲٫۵ اکتاو بوده است

این قاری بین‌المللی قرآن کریم طنین و زنگ صدای محمد رفعت را نادر معرفی کرد و گفت: رفعت با یک رنگ خاص، حزن ذاتی و با صدایی پر از تحریرهای ریز و درشت و انعطاف‌پذیری بالا در واقع قاری بود که هر لحظه می‌توانست از یک درجه به درجه دیگر منتقل شود، در موسیقی و نغمات هم ایشان یکی از قاریانی است که فوق‌العاده توانمند بوده ‌است و حرکت درجه به در جه در لحن و صوت داشته است، برخی به این امر اعتقاد دارند که مساحت طبیعی صدای رفعت ۲٫۵ اکتاو بوده است.

وی با اشاره به دیگر ویژگی‌های لحنی استاد رفعت تصریح کرد: وی بخش جواب جواب را در قرائت خود کمتر مورد استفاده قرار می‌داد، اما با شیوه بسیار زیبا و منحصر به فرد معمولاً جواب را با ترکیب دو یا سه مقام اجرا می‌کرد.

پورزرگری سبک رفعت را قابل استفاده برای قراء پیشرفته دانست و گفت: سبک رفعت به دلیل اصالتی که دارد باید ترویج شود و قرائت‌های قرآن کنونی باید به اصالت قاریان قدیم برسند، جوانانی را که قابلیت‌های خوبی دارند باید تشویق کنیم تا وارد این عرصه ‌شوند و به تقلید از رفعت بپردازند، البته این امر بسیار مشکلی است ولی ناشدنی نیست، به طور مثال استاد سماواتی قرائت رفعت را به زیبایی تقلید می‌کردند، البته قرائت‌های رفعت حال و هوای خود را دارد ولی علاقه‌مندان باید از توانایی‌های خود در راه احیاء تلاوت‌های رفعت استفاده کنند.

این قاری بین‌المللی قرآن در پایان یادآور شد: افرادی می‌توانند در سبک رفعت به اوج و کمال برسند که در عالم قرائت قرآن به بلوغ رسیده باشند، افرادی که در فن قرائت قرآن مبتدی هستند توان ورود به عرصه تلاوت قرآن رفعت را ندارند چون تلاوت‌های وی پیچیدگی‌ها و ویژگی‌های خود را دارد، فردی می‌تواند وارد این حیطه شود که به حد مطلوبی در زمینه قرائت قرآن رسیده باشد.