تلاوت سوره هود «رفعت» از مفاخر موزه بریتانیا محسوب می‌شود
یکی از پیشکسوتان قرآنی با اشاره به این‌که سبک استاد رفعت رنگ معنوی خاصی دارد و این احساس را در شنونده به وجود می‌آورد که قاری در حین تلاوت، ارتباطی خالصانه با پروردگارش ایجاد کرده است، گفت: تلاوت سوره هود «رفعت» از مفاخر موزه بریتانیا محسوب می‌شود.
«حبیب مهکام» پیشکسوت قرآنی کشورمان، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) در معرفی مقام شامخ «محمد رفعت» به این آیه شریفه که می‌فرماید «فسئلوا اهل الذّکران کنتم لاتعلمون» (نحل/ ۴۳ و انبیاء/ ۷) اشاره کرد و گفت: شیخ محمد رفعت یکی از استادان ممتاز قرائت قرآن است که از نبوغ خاصی در قرائت کلام وحی سرشار بود و در حال حاضر شخصیت ذی‌وجود ایشان از میان لحن تلاوت‌هایش نمایان است.
این داور بین‌المللی بیان کرد: شیخ رفعت را به حق «امام‌القراء» نامیدند، چرا که این استاد، علاوه بر تسلط بر انواع قرائات، حافظ کل قرآن کریم نیز بود که عاملی شد تا معنویت فوق‌العاده‌ای در تلاوت ایشان از سوی همه مشتاقان تلاوت قرآن تشخیص داده شود که به طور حتم، برای قراء و حفاظ درس‌آموز است و می‌توان از این جنبه معرفت در قرائت رفعت، درس گرفته و این حالات را در وجود خود متبلور سازیم.
مهکام با اشاره به این‌که رفعت ابتکارات برجسته‌ای در ارائه صوت و لحن ملکوتی قرآن داشته است، عنوان کرد: او در حد خود بی‌نظیر و در ارائه فنون قرائت بی‌بدیل بود، اگر آیاتی را تلاوت می‌کرد که به رحمت الهی و مواهب بهشتی که نصیب مؤمنان می‌شد، اشاره داشت، بهشت در نظر شنونده تجسم می‌یافت؛ در مقابل، شنیدن آیاتی که انذار‌دهنده است و از عذاب الهی در برابر طغیان انسان سخن می‌گوید، تلاوت رفعت، جهنم را در برابر چشم مخاطبش نمایان می‌ساخت.
وی افزود: مرحوم رفعت به تجوید‌الحروف و معرفهالوقوف، یعنی علم وقف و ابتدا آشنایی و تسلط کاملی داشت، گویی که در این امر مهم بی‌نظیر بود؛ محل تولدش قاهره بود و در حدود شش سالگی و بر اثر بیماری که بر او عارض شد از نعمت بزرگ بینایی محروم گشت و به خوبی برای این استاد بزرگ در این مقال، می‌توان ضرب‌المثلی عربی را بیان کرد که «عمی العین عن الدنیا خیر ممن عمی قلبه عن الله» و در فارسی با این تک مصرع نیز قابل فهم است که «کور بینا بهتر از بینای کور».
| مهکام: |
| در اصل هر فردی که از دیگری تلاوت قرآن را بشنود، ناخودآگاه از سبک او متأثر می‌شود، این موضوع را باید طبیعی و امری فطری بدانیم، اما در کنار آن هر قاری می‌تواند ابتکاراتی نیز داشته باشد |
مهکام ادامه داد: شیخ «حمّاده» استاد محمد رفعت بوده است، مرحوم رفعت در سن ۳۰ سالگی به اوج شهرت در تلاوت قرآن رسید و طنین تلاوتش چنان همه را جذب کرد که عالم‌گیر شد و در حال حاضر تلاوت سوره هود رفعت از مفاخر بزرگ موزه بریتانیا به حساب می‌آید.
وی یادآور شد که رفعت قصار‌السور را به ۱۴روایت قرائت کرده است و ادامه داد: در ممتاز بودن امام‌القراء این مقدار کفایت می‌کند که استاد «ابوالعینین شعیشع» به سبک و شیوه استاد رفعت تلاوت می‌کند و سعی دارد رموز و فنون قرائت شیخ رفعت را به کار بندد، البته قراء ایرانی هم از شیوه استاد بهره می‌گیرند، زیرا قدرت ترنم نغمات تلاوت‌هایشان و طنین، ارتفاع، وضوح و صافی صوت بسیار ممتاز و تأثیر‌گذار است که قراء حق دارند از این استاد بهره کافی ببرند.
مهکام در پاسخ به این پرسش که آیا شیخ رفعت از سبک تلاوت قراء پیش از خود متأثر بوده و یا دارای سبک منحصر به فردی است؟ گفت: در اصل هر فردی که از دیگری تلاوت قرآن را بشنود، ناخودآگاه از سبک او متأثر می‌شود، این موضوع را باید طبیعی و امری فطری بدانیم، اما در کنار آن هر قاری می‌تواند ابتکاراتی نیز داشته باشد و تلاوتی که با شنیدن صوت دیگری یاد گرفته است، با صوت خود رنگین‌تر سازد که این مطلب امری مقبول، معقول و مطلوب است.
این پیشکسوت قرآن کریم گفت: هنگامی که استاد رفعت تلاوت قرآن می‌کند، حالت خضوع همراه با خشیت الهی کاملاً احساس می‌شود که هر قاری قرآن را لازم است این حالت معنوی را در خود ایجاد کند، زیرا از آداب باطنی تلاوت کلام الهی و مورد تأکید معصومین (ع) است و همین حالت هر شنونده را مجذوب کلام الهی می‌کند.
وی در پایان افزود: قرائی مانند رفعت، در آن برهه زمانی از قدرت‌های استثنائی برخوردار بودند، زحمت کشیدند و ابتکاری خواندند، بدون این‌که اسامی نغمات و مقامات عربی را بدانند، سپس دیگران با نام‌گذاری نغمات، ادامه دهنده راه قاریانی چون شیخ رفعت شدند، اما سبک استاد رنگ معنوی خاصی دارد و این احساس به وجود می‌آید که در حین تلاوت، ارتباطی خالصانه با پروردگارش ایجاد کرده است و این حالت معنوی ربطی به صوت و لحن تقلیدی ندارد، بلکه حالتی است که از درون استاد می‌جوشد و آن را به سادگی نمی‌توان، دریافت کرد.