تلاوت قرآن با حزن عامل مهم تأثیرگذاری تلاوت «علی‌البناء» است

در نشست واکاوی ابعاد فنی تلاوت‌های قرآن استاد محمود علی‌البناء، یک کارشناس قرآنی گفت: بخش اعظم جذابیت و تأثیرگذاری تلاوت محمود علی‌البناء به حزنی بر می‌گردد که در صدای وی هست که روایتی که از پیامبر اکرم (ص) نقل شده که قرآن را با حزن تلاوت کنید در ذهن آدم متبادر می‌شود.

نشست واکاوی ابعاد فنی تلاوت‌های قرآن استاد محمود علی‌البناء

به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، نشست تحلیل تلاوت‌های قرآن «محمود علی‌البناء» قاری ممتاز مصری از سلسله نشست‌های واکاوی ابعاد فنی تلاوت‌های قاریان برجسته قرائت قرآن کریم با حضور «عباس سلیمی» پیشکسوت قرآنی، حجت‌‌الاسلام و المسلمین «محمدرضا شهیدی‌پور» کارشناس قرآنی و «مهدی قره‌شیخلو» قاری بین‌المللی و از داوران مسابقات قرآنی برگزار شد.

در ابتدای این نشست شهیدی‌پور در مورد تلاوت‌های علی‌البناء گفت: در اجرای مقامات قرآن و نغمات، حالت کلی استاد علی‌البناء، وقار، صلابت، ترس و خشوع در قرائت است، یعنی وی را استادی خاشع می‌شناسند که در بخش قرار، جواب و جواب جواب، دچار تکلف نشد.

وی افزود: روش استاد علی‌البناء برای اجرای کامل یک ردیف موسیقی، بلکه اوج صدا، بم صدا و همه این‌ها دارای حساب و کتاب بود، یک جایی که استاد به اوج خواند دلیل فنی و معنوی داشت و آن‌جایی که استاد با بم اجرا کرد دلیل لحن بیانی داشت، هیچ کاری ایشان بدون دلیل انجام نمی‌داد، همه این‌ها یک نظم و سبک خاصی داشت.

صلابت، ترس و خشوع در قرائت علی‌البناء

شهیدی‌پور در ادامه سخنانش تصریح کرد: بنابراین در مجموعه قرائت این استاد لحاظ می‌‌کنیم که واقعا اسطوره‌ای بود که توانست با استفاده از سبک اساتید قبل از خودشان، یک شیوه‌ای را ارائه کند که بیشتر جنبه لحن بیانی را به تصویر کشیده است، او با این کار معانی آیات قرآن را به تصویر کشیده و تعبیر کرده و از طرف دیگر از نظر اجرای مقامات و نغمات هم نسبت به قاریان دیگر دست کمی نداشته، بخشی از الحانی که ایشان اجرا کرده منحصر به فرد است و در قرائت دیگران چنین ترکیب و شیوه‌ای را نداریم.

در ادامه این نشست، سلیمی، پیشکسوت قرآنی با تشکر از شهید‌‌ی‌پور گفت: ان شاءالله ما در این مورد باز هم از نقطه ‌نظرات ارزشمند شما استفاده می‌کنیم خصوصا که وقتی قبل از تشکیل جلسه با شما صحبت می‌کردم کتاب بسیار ارزشمندی را شما ارائه کردید که ان‌شاءالله توضیحاتش را از خود شما دریافت خواهیم کرد.

وی افزود: در بعد شخصیت استاد محمود علی البناء و به خاطر تعبیر زیبایی که استاد شهیدی‌پور به کار برد به عنوان یک استاد خاشع، این امر از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که یک قاری قرآن و یک سخنگوی وحی و سخنگوی خدا در حقیقت باید داشته باشد این ویژگی است، این خصلت به قدری مورد تأیید جامعه و کشور مصر قرار دارد که بعضی از خیابان‌های این کشور را به نام وی به عنوان شارع ‌العارف باالله محمود علی‌البناء نامگذاری کردند، البته نکات بسیار زیبای دیگری است که شهیدی‌پور خواهد گفت که حتما مفید خواهد بود.

سلیمی در ادامه این نشست از قره‌شیخلو دعوت کرد که در مورد استاد علی‌البناء به ارائه سخن بپردازد و تصریح کرد: در مورد بحث لحن شهیدی‌پور مطالبی رو بیان کرد که مایلم با توجه به این‌که بیشترین کار تخصصی شما، آقای قره‌شیخلو راجع به ویژگی‌های صوتی استاد محمود علی البناء برای ما صحبت کنید.

حجت‌‌الاسلام و المسلمین «محمدرضا شهیدی‌پور» کارشناس قرآنی

تلاش و کوشش از عوامل مؤفقیت در تلاوت

قره‌شیخلو گفت: اگر اجازه بدهید نکته‌ای به ذهنم می‌رسد که قبل از سؤال شما به آن بپردازم که شما و شهیدی‌پور هم اشاره‌ای به آن داشتید فکر می‌کنم که نکته مهمی است به خصوص برای نوجوانان و جوانانی که در وادی قرائت قرآن می‌خواهند حضور داشته باشند و آن این‌که توفیق و مؤفقیت در قرائت قرآن یکی از عواملش پایمردی، تلاش و کوششی است که قاری در این جهت باید انجام دهد.

وی افزود: یک بخش تلاوت خوب به خود قاری بر می‌گردد و بخش مهم‌تر آن این است که مهر تأییدی بر این تلاش و کوشش باید بخورد که آن هم از ناحیه خداوند خواهد بود، اکثر قریب به اتفاق قراء مصری که خواندن‌هایشان جاودانه شده فکر می‌کنم که این نکته لحاظ شده است، یعنی به خاطر خلوصی که این‌ها در قرائت و در اعمال خودشان داشتند، واقعا یک عنایت خاصی از طرف خداوند به این عزیزان شده است که تأثیر قرائت‌هایشان این همه تأثیرگذار بوده و زمان‌دار که از جمله مرحوم استاد محمود علی النباء به همین ترتیب است.

رئیس سازمان دارالقرآن در ادامه سخنانش تصریح کرد: سفارش خود بنده و همه کسانی که در این وادی قرار می‌گیرند این است که به این نکته توجه کنند که ما خودمان که در طول نزدیک به ۲۰ و ۳۰ سالی که در خدمت قرآن بوده‌ایم و افتخار داشتیم، خیلی از آدم‌های با استعدادی را دیده‌ایم که در این وادی آمده‌اند، ولی موفق نشده‌اند و من فکر می‌کنم علت هم همین بود که به هر دلیلی آن بخشی که به هر حال خداوند باید عنایت می‌کرد و توفیق می‌داد نتوانستند زمینه‌اش را مهیا کنند.

وی در مورد شخصیت استاد علی‌البناء اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین رمزهایی که در تلاوت‌ قاریان مصری است که واقعا باعث توفیق آن‌ها شده است این است که ویژگی‌های صوتی خود را خوب شناخته‌اند، یعنی تسلط کامل به ابعاد مختلف صدای خودشان و ویژگی‌هایی که این حنجره دارد، داشتند و براساس آن و متناسب با آن نحوه خواندنشان را تنظیم کرده‌اند.

وی در مورد ویژگی‌های صوتی تلاوت علی‌البناء تصریح کرد: در نظر بگیرید که یک سیستم حنجره‌ای مانند مرحوم علی البناء اگر بخواهد یک خواندن تند و تیزی مانند خواندن استاد حصان را داشته باشند یک قالبی است که‌ با این حنجره هیچ تناسبی ندارد و بالعکس صدا و صوتی که با ویژگی انعطاف شدید استاد حصان بخواهد یک خواندن سنگین و کش‌داری را بخواهد را مانند خواندن استاد علی البناء را انتخاب کند اصلا با هم جور در نمی‌آید، پس این به عنوان یک اصل است که تسلط و شناخت از ویژگی‌های صوتی و توانایی‌هایی که حنجره یک قاری دارد به عنوان یکی از مهم‌ترین نکات در رابطه با موفقیت آن قاری تأثیرگذار است.

قره‌شیخلو در مورد ویژگی‌های منحصر به فرد صدای استاد علی‌البناء گفت: در رابطه با صدای استاد مرحوم محمود علی البناء اول این‌که، صدای وی صدای کاملی بوده است که هر سه بخش صدا را به نحو أحسن داشته، یعنی هم بم صدا، توسط صدا و هم اوج صدا، ما در بعضی از قاریان داریم که با این‌که قاریان شناخته شده و مشهوری هم هستند صدای کامل را ندارند، یا توسط و اوج دارند یا بم و توسط دارند، ولی در این استاد این ویژگی از آن نکات مهم است که هر سه بخش صدا را با کیفیت مطلوب و در حد اعلی داشته است.

وی تأکید کرد: نکته‌ای دیگر این‌که از ویژگی‌های قرائت محمود علی البناء است و در قاریان دیگر کمتر است این است که در قرائت از پرده بم صدا استفاده زیاد دارند، که معمولا در تلاوت‌های دیگر کمتر است و اگر ما در تلاوت‌های ایشان درصد بگیریم، می‌بینیم که ایشان با توجه به شناختی که از صدایش داشته و تأثیرگذاری که این بخش صدایی داشته از این پرده صدایی‌اش در قرائت خیلی استفاده می‌کند.

قره‌‌شیخلو در پایان سخنانش تأکید کرد: ویژگی صوت و شخصیت هر قاری شاید به عبارتی بتوان گفت که طنین صدای آن قاری است، در صدای استاد علی‌البناء در آن طنینی که آن صدا داشته یک حزنی همراه است که شاید بشود گفت که بخش اعظم جذابیت و تأثیرگذاری تلاوت به همین حزنی که در صدای وی هست بر می‌گردد که وی به این قسمت خوب واقف بود و در تلاوت‌‌ها بسیار از آن استفاده می‌کرد.
وی افزود: مجموعا وقتی تلاوت‌های این استاد بزرگوار را گوش می‌کنیم واقعا این روایتی که از پیامبر اکرم (ص) نقل شده که قرآن را با حزن تلاوت کنید در ذهن آدم متبادر می‌شود که واقعا تلاوت‌‌های ایشان این ویژگی‌ را دارد و علاوه بر آن جذابیت‌های صوتی، لحنی و استفاده از مقالات رعایت حزن در تلاوت هم یکی از ویژگی‌های خواندن ایشان است.