صدای «محمد رفعت» ریشه در دردهای مردم زمان خود دارد
صدای «محمد رفعت» در حقیقت ریشه در دردهای مردم آن روزگار دارد و در یک کلمه صدای مردم است، گزارش زیر به واکاوی ابعاد شخصیتی استاد «محمد رفعت» اسطوره تلاوت قرآن کریم می‌پردازد.
 |
| «محمد محمود رفعت» اسطوره تلاوت قرآن کریم جهان اسلام |
به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، استاد «محمد محمود رفعت» یکی از قاریان به نام کشور مصر و از نسل طلائی تلاوت قرآن این کشور است که نقشی اساسی در پیدایش مکاتب تلاوت قرآن کریم بعد از خود داشته است.
ظهور قاریان مشهوری مانند استاد «عبدالباسط محمد عبدالصمد» و «ابوالعینین شعیشع» بی‌شک در سایه تأثیر از تلاوت‌های این استاد صورت پذیرفته است چنان‌که خود استاد عبدالباسط در مصاحبه‌های خود اعلام می‌کند که برای گوش دادن به تلاوت‌های این استاد هر هفته مسافتی طولانی را طی می‌کرده است.
استاد محمد رفعت روز دوشنبه ۱۹ می ۱۸۸۲ به دنیا آمد و جالب آن‌که در روز دوشنبه ۱۹ می ۱۹۵۰ و در سن ۶۸ سالگی از دنیا رفت، از بارزترین ویژگی‌های تلاوت این استاد می‌توان به تصویرگری معانی کلمات به واسطه صدای بسیار قدتمند و آهنگ‌های بدیع و ناب اشاره کرد.
رفعت را «صاحب الحس الرهیف» و «صاحب الصوت المعبر الخاشع» نیز لقب داده‌اند، وی به معنای حقیقی خادم قرآن کریم بود و از بزرگترین صفات اخلاقی‌اش می‌توان به تقوی و خشیت این استاد همچنین صداقت و امانتداری وی اشاره کرد.
مرحوم «زکریا مهران» یکی از میلیون‌ها عاشق صدای ملکوتی استاد محمد رفعت بود که به جمع‌آوری و حفظ و نگه‌داری گنجینه صوتی این استاد اهتمام ورزید، وی اغلب تلاوت‌های استاد محمد رفعت را از روی علاقه ضبط کرد و در ۲۰ جعبه چوبی که هر جعبه حاوی ۱۰ صفحه گرام بود قرار داد و گرام‌ها را نیز با کاغذ مخصوصی پیچاند تا آسیبی به آنها نرسد.
در سال‌های جنگ جهانی دوم زکریا مهران از ترس اینکه اینکه گنجینه صوتی که از استاد رفعت جمع‌آوری کرده از بین برود جعبه‌های حاوی صفحه‌های گرام را به منطقه دور افتاده «اسیوط» مصر فرستاد و نزد اقوام خود پنهان ساخت، البته بعد از وفات زکریا مهران و شیخ رفعت صفحات گرام توسط خانواده زکریا به رادیو مصر تحویل داده شد.
«محمد رفعت» از زبان بزرگان قرائت قرآن
مرحوم استاد «رزق خلیل حبه» شیخ‌القراء مصر درباره استاد محمد رفعت می‌گوید: از رسول خدا (ص) سؤال کردند بهترین قاری کیست؟ فرمود: هر کس در هنگام تلاوت خشوع و خضوع و ترس از خدا در وی متجلی شود بهترین قاری است و من شیخ محمد رفعت را بهترین مصداق برای این حدیث در عصر حاضر می‌بینم، این خشوع به صورت ذاتی در صدای رفعت وجود دارد.
مرحوم استاد «احمد رزیقی» از قاریان برجسته مصری نیز درباره رفعت این‌چنین می‌گوید: توان‌مندی‌های صدای رفعت در هیچ صدایی یافت نمی‌شود، اوج این توان‌مندی‌ها در استحکام تلفظ حروف و کلمات و نیز تفسیر قرآن به وسیله صوت و نغمه است، به همین جهت قرائت وی سهل‌الممتنع است یعنی آسانی که وقوع آن ناممکن است.
«احمد نعینع» از قاریان برجسته حال حاضر مصر نیز درباره رفعت می‌گوید: صدای رفعت باور کردنی نیست و غیرقابل وصف است، من معتقدم هنگام تلاوت وی، ملائکه نازل می‌شوند و به تلاوتش گوش فرا می‌دهند البته آن‌چه تاکنون از استاد رفعت به جای مانده به علت اینکه تکنولوژی در آن زمان پیشرفت چندانی نداشته است، از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست لذا نمی‌تواند حتی نصف واقعیت صدای رفعت را نشان دهد.
| «محمد رفعت»؛ قاری مردمی: |
| محمد رفعت فقط قاری قرآن نبود، بلکه به معنای حقیقی کلمه عامل به آموزه‌های این کتاب آسمانی بود و شاید آن‌چه باعث شد که او به عنوان اسطوره تلاوت قرآن کریم در جهان اسلام مطرح شود پیوند روح و جان او با معنویت و خشیت و تقوی او بود |
استاد «ابوالعینین شعیشع» شیخ‌القراء حال حاضر مصر نیز محمد رفعت را این‌گونه وصف می‌کند: مرحوم رفعت من را خیلی دوست می‌داشت، من بعدها توفیق پیدا کردم که بعضی از تلاوت‌های این استاد را ترمیم کنم، چون به طور کامل به سبک وی آشنا هستم و فرقی که در تلاوت رفعت با سایرین وجود دارد این است که معنویت تلاوت ایشان بسیار بالا است و گویی هنگام تلاوت خداوند را تسبیح می‌گوید.
«محمود سعدنی» نویسنده کتاب «الحان السماء» نیز صدای رفعت را این‌گونه به تصویر می‌کشد: صداها مانند چهره‌ها هر کدام ویژگی خاصی دارد، صداهایی وجود دارد که با شنیدن آنها مسرور می‌شوی و نیز نوعی از صدا وجود دارد که عاشق آنها می‌شوی، صداها مانند فلزات هستند، بعضی چون سیم، بعضی چون طلا درخشانند و بعضی دارای طنین و اما اصوات طلائی نادر و کمیابند، صدای رفعت از همین صداهاست، صدای رفعت صدایی مردمی است.
سعدنی می‌افزاید: من قبلاً گفته بودم راز جاودانگی رفعت این است که صدایش آسمانی است و از جنس زمینی‌ها نیست اما الان تصحیح می‌کنم و می‌گویم که صدای رفعت ریشه در دردهای مردم آن روزگار دارد و در اعماق زمین هم ریشه دوانده است و در یک کلمه بگویم صدای مردم است.
یکی از بزرگترین ثروتمندان هند به نام «عثمان حیدرآباد بریا» رفعت را در ماه مبارک رمضان به هند دعوت کرد و متعهد شد که روزی صد جنیه به رفعت بپردازد همچنین تمامی هزینه سفر او را نیز عهده‌دار شد.
این در حالی بود که رفعت در مصر روزی سه جنیه می‌گرفت، اما رفعت وقتی متوجه شد که مردم منطقه‌اش در ماه رمضان بیشتر به وی نیازمندند دعوت را رد کرد و به صورت مجانی تمام ماه رمضان را به تلاوت پرداخت.
به هر روی محمد رفعت فقط قاری قرآن نبود، بلکه به معنای حقیقی کلمه عامل به آموزه‌های این کتاب آسمانی بود و شاید آن‌چه باعث شد که او به عنوان اسطوره تلاوت قرآن کریم در جهان اسلام مطرح شود پیوند روح و جان او با معنویت و خشیت و تقوی او بود.