قاریان از مبتدی تا پیشرفته؛ نیازمند «مصحف‌المعلم» خلیل‌الحصری
برای یادگیری روخوانی تا ورود در سطوح عالی تجوید، فصاحت و استحکام مخارج و صفات در تلاوت قرآن کریم می‌توان از «مصحف‌المعلم» استاد شیخ «محمود خلیل‌الحصری» استفاده کرد.
 |
| نشست واکاوی تلاوت‌های استاد «محمود خلیل‌الحصری» |
به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، در نشست تخصصی واکاوی تلاوت‌های استاد «محمود خلیل‌الحصری» یکی از پیشکسوتان و نوابغ قرآنی مصر، که تلاوتی دلنشین، موزون و سرشار از معنویت داشته است، «علی‌اکبر حشمتی» از داوران بین‌المللی کشورمان، با اشاره به این‌که ترتیل مشهور این استاد یکی از تلاوت‌های ماندگار و جاویدان قرآن کریم است، گفت: وی در سن ۱۰ سالگی موفق به حفظ کل قرآن کریم شد که با مشاهیر و بزرگانی چون مرحوم استاد «مصطفی اسماعیل» و مرحوم استاد «شیخ محمود علی‌البناء» در مسیر آموزش قرآن با یکدیگر همراه بودند، وی در سال ۱۳۵۰ سفری به ایران داشت و یکی از میزبانانش «ابراهیم پورفرزیب» از پیشکسوتان قرآنی کشورمان بود
وی با طرح پرسشی ادامه داد: چه عناصری باعث شد که این استاد ماندگار شود؟ یعنی آن چیزی که در جوهره وجود تلاوت شیخ خلیل‌الحصری یا دیگر اساتید بزرگ مصری است چیست و چرا فقط تعداد اندکی از این‌ها از این اطوار برخوردار شدند؟ این‌که فقط صدای خوش داشتند، نمی‌تواند دلیل آن باشد، خیلی‌ها صدای خوبی دارند، نباید صرفأ از این منظر دقت شود و یا این‌که الحان و مقامات را می‌شناختند، این در بسیاری از افراد وجود داشته است، خیلی‌ها در این مسائل استاد و کارشناس‌اند.
حشمتی افزود: آن چیزی که در قرائات اوتاد مصری پیدا می‌شود، روحیه و خلقیاتی است که این‌ها با انس با قرآن به دست آورده‌اند، البته دلایل این ماندگاری به طور کامل خیلی واضح و روشن نیست، تلاوت خوب به استماع، هوشمندی و امتزاج صوت و لحن و شناخت مقامات نیاز دارد و مستمع را با یک شعف خاصی متحول می‌کند، تلاوت‌های ماندگار از انس با قرآن به دست می‌آید.
ویژگی انحصاری تلاوت خلیل‌الحصری؛ سادگی در عین صلابت
وی عنوان کرد: آن‌چه که تلاوت‌های استاد شیخ محمود خلیل‌الحصری را انحصاری ساخته است؛ در عین ساده بودن از صلابت و استحکام برخوردار است، یعنی صدای خیلی فاخری از ایشان نمی‌شنویم، اما آن چیزی که در ایشان است، حسن توجهی است که به آیات دارند و انسی است که سال‌های سال با قرآن داشتند، این یکی از مزایا است، این‌ها دامنشان را به دریای قرآن تر کرده‌اند، یعنی «انس با قرآن» مجموعه‌ای را فراهم می‌کند که انسان بتواند آن را خوب ابلاغ کند.
حشمتی افزود: البته بهترین تلاوت‌های قاریان مصری تلاوت‌هایی است که در برابر عموم اجرا شده، یعنی همان جمله‌ای که برای رسیدن به خدا باید از میان مردم عبور کنی؛ تلاوت‌های مؤثر قاریان مصری بیشتر در همان چادرها بوده است، چادرهایی که در خیابان‌های قاهره و یا اسکندریه برپا می‌شد و تلاوت‌های ماندگاری در آن‌جا ضبط و ثبت شد و روحیات و خلقیات این بزرگواران در انس با قرآن به دست آمده است.
| حشمتی: |
| آن چیزی که در قرائات اوتاد مصری پیدا می‌شود، روحیه و خلقیاتی است که این‌ها با انس با قرآن به دست آورده‌اند، البته دلایل این ماندگاری به طور کامل خیلی واضح و روشن نیست |
وی ادامه داد: این قبیل نشست‌ها از این جهت که علل ماندگاری تلاوت‌های این قاریان در آن بررسی می‌شود، مفید است، این‌که چگونه است که یک قاری مصری می‌خواند و فردی، مسلمان می‌شود، قطعأ، فقط مسئله صوت و لحن در آن مطرح نیست، چیزی فراتر از این مسائل است، این‌که فقط یک نفر صوت زیبا دارد یا الحان مختلف یا مقامات را می‌شناسد، این نمی‌تواند تنها دلیل باشد، خیلی‌ها خوش‌صدا هستند، ولی اصلأ نفوذ ندارند و «و من‌الله التوفیق» توفیق از جانب خداست، باید قابلیت، استعداد، ظرفیت و صلاحیت داشته باشید تا این عنایت به او بشود.
این پیشکسوت قرآنی گفت: حرفه پدر استاد محمود خلیل الحصری، حصیربافی بود، خود استاد هم به همین کار مشغول بودند به همین دلیل مشهور به حصری شدند، وقتی در زندگی ایشان مطالعه می‌کنیم، می‌بینیم که مسیر بسیار صعب‌العبوری را همواره پای پیاده برای رسیدن به جلسه آموزش قرآن طی می‌کردند، این عشق به قرآن بود که آن‌ها را به این قله عزمت و فضیلت امروز رساند که سال‌ها بعد از رحلت او مردم گویی او را می‌شناسند.
وی با اشاره به دو دوره قرائت کامل از کل قرآن کریم به شیوه ترتیل از این استاد، گفت: دو طریق از روایت «حفص» تلاوت کردند؛ کار، کار معمولی نیست، آن هم با استحکامی که ایشان تلاوت کردند و هر فردی می‌خواهد قرآن را خوب یاد بگیرد، باید به این مرجع رجوع کند، به طور حتم یکی از مراجع قرائت و تلاوت در جهان اسلام برای الگوپذیری و الگوگیری تلاوت‌های شیخ محمود خلیل‌الحصری است، البته یک دوره ترتیل را شیوه «ورش» خواندند که کاری استثنایی است، ــ «عبدالباسط محمد عبدالصمد» نیز به شیوه ورش دارد ــ حصری یک دوره قرائت تحقیق و یک دوره «مصحف‌المعلم» دارند که این مصحف‌المعلم به یادگار و ماندگار از حصری باقی مانده است.
این داور بین‌المللی تصریح کرد: همیشه در کلاس‌هایم می‌گویم که روخوانی و روان‌خوانی قرآن، مشروط به این است که فقط الفبای فارسی بلد باشید؛ حتی برای یادگیری روخوانی قرآن می‌توان از مصحف‌المعلم استفاده کرد و هر فردی که در سطح عالی بخواهد، تجوید، فصاحت و استحکام مخارج و صفات را فرا گیرد، بهترین اثر برای او همین مصحف‌المعلم شیخ محمود الحصری است.
انس بیشتر با قرآن قاریان ایرانی را به جایگاه حقیقی‌شان می‌رساند
وی ادامه داد: استحکامی که ایشان در تلاوت‌هایشان دارند، در کمتر تلاوت‌هایی شنیده می‌شود، افرادی چون حصری، انصافأ گروه‌های خاصی هستند که در مصر خودشان را به طور کامل نشان دادند، اگر با درک مفاهیم قرآن و انس بیشتر با قرآن حرکت کنیم به سمت و سویی خواهیم رفت که بتوانیم جایگاهی برای خودمان به عنوان جایگاه اول در جهان اسلام داشته باشیم، خیلی دور از ذهن نیست و می‌توانیم به آن برسیم، مشروط بر این‌که این استحکام را مبنای کار خودمان قرار دهیم، یعنی غیر از فقط فن و هنر تلاوت که اساسی‌ترین کار است به انس با قرآن بپردازیم با آن چیزی که قرآن بیشتر به آن توجه دارد و اگر به خوبی جلو برویم، همین عزیزانی که الان در مصر تشریف دارند و نسل فعلی هستند، از قاریان ایرانی عقب می‌مانند، به خاطر این‌که ما مکتب شیعه را داریم که مکتبی پویا است.
یادآوری می‌شود، نشست تخصصی تحلیل تلاوت‌های استاد محمود خلیل‌الحصری، با حضور «عباس سلیمی» و «علی‌اکبر حشمتی» از پیشکسوتان قرآنی کشورمان، و با برقراری ارتباط تلفنی با «متولی عبدالعال» قاری مصری و «شهریار پرهیزکار» حافظ بین‌المللی قرآن کریم در ایکنا برگزار شد.