مقایسه کردن خود با دیگران در یادگیری

یکی از موانع جدی رشد، مقایسه کردن خود با دیگران است. در اینباره چند بُعد میتوان مطرح کرد:
۱. بُعد روانشناختی
مقایسه منفی (خودکمبینی در برابر دیگران) باعث ایجاد احساس ناکافی بودن، سرخوردگی و کاهش انگیزه میشود. هنرجو به جای تمرکز بر مسیر خود، درگیر ضعفها و برتریهای دیگران میشود. مقایسه مثبت (الهام گرفتن از دیگران) اگر درست مدیریت نشود، تبدیل به فشار روانی و اضطراب میشود. در حالیکه یادگیری قرآن نیازمند آرامش قلبی است
۲. بُعد آموزشی
هر قرآنآموز مسیر، سرعت و سبک یادگیری خاص خود را دارد. مقایسه، این اصل فردیسازی را نادیده میگیرد و باعث میشود هنرجو توقعات غیرواقعی از خود داشته باشد. توجه بیش از حد به دیگران، ذهن را از تمرکز بر تمرین شخصی منحرف میکند و باعث افت کیفیت یادگیری میشود.
۳. بُعد تربیتی و قرآنی
قرآن کریم انسان را به رقابت در خیرات دعوت میکند: فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ. این یعنی رقابت سالم در عمل نیک، نه مقایسه مخرب که به حسادت یا یأس منجر شود. در روایت داریم: «مَن نَظَرَ إِلَى مَنْ فُوقَهُ فِي الدِّينِ فَاغْتَبَطَ بِهِ فَالْحَقُّ أَنْ يُلْحَقَ بِهِ»؛ یعنی کسی که به بالاتر از خود نگاه کند و انگیزه بگیرد، باید تلاش کند به او برسد. این نگاه سازنده است، نه سرزنشگر.
۴. نقش در پیشرفت واقعی
وقتی هنرجو خود را با گذشته خودش مقایسه کند (نه با دیگران)، پیشرفت ملموس را بهتر میبیند و انگیزهاش افزایش پیدا میکند. تمرکز بر رشد فردی باعث پایداری و عمق یادگیری میشود. عدم مقایسه منفی، فرصت میدهد تا هنرجو به نقاط قوت خودش توجه کند و همانها را تقویت نماید.
محمدکاکاوند