کاربرد الحان در تلاوت

این قاری ممتاز ادامه داد: در واقع این یک تحقیق میدانی است که در اینجا می‌توان گفت از آیات قرآن می توان یک حس مفهومی مشترک گرفت ولی نمی‌توان یک لحن مشترک داشت.

مدیر مسئول مجمع قاریان قرآن کریم در ادامه، موسیقی ایرانی را در بردارنده صفاتی از جمله ترقیص، ترعید، تطریب و ریتم و ایقاع دانست و گفت: این موارد در جایگاه خود دارای تعاریف و اصولی هستند که در تلاوت مجاز به استفاده از آنها نیستیم. همچنین بیان کرد: اولین موردی که در موسیقی ایرانی نیز وجود دارد ترقیص است که در لغت به‌ معنای به رقص آوردن است، از موسیقی ایرانی به خاطر داشتن این نوع فاصله‌های صوتی که دارد نمی‌توان در قرائت قرآن کریم استفاده کرد.

وی اشاره کرد: دومین چیزی که در موسیقی ایرانی و دیگر موسیقی ها مورد استفاده است ترعید می باشد که در موسیقی ایرانی زیاد مورد استفاده است ولی در خواندن قرآن از این بخش نمی توان استفاده کرد زیرا اولاً اینکه این نوع صدا عربی نیست و دوم اینکه به جهت فنی موسیقایی نیست. ترعید به معنی به لرزش افتادن صدا بدون اختیار خواننده می باشد و این لرزش، لرزشی است که از نظر فنی در تلاوت مورد تأیید نیست و نباید مورد استفاده قرار گیرد.

این قاری ممتاز سومین بخش را تطریب عنوان کرد و گفت: این مرحله از نظر فقهی به این معناست که شخصی به علت شنیدن نغمه ای به شوق آید و این شوق وی را به سوی فعل حرام بکشاند و این شوق از نظر اصول فقهی و شرعی صحیح نیست. البته امروزه در مورد کیفیت به شوق آمدن نغمات بحث های زیادی مطرح شده است که باید در جای خود بررسی شود. اگر مسئله به شوق آمدن را زا موسیقی حذف کنیم موسیقی مفهوم اصلی خود را از دست می دهد. در واقع شوق، نهان در موسیقی است. با این تعریف، در تلاوت قرآن نمی توان طوری نغمه را اجرا کرد که مستمع به شوق آید. شوقی که مستمعین از تلاوت یک قاری دارند به علت نحوه اجرا و زیبا خواندن وی است و به این مسئله ربطی به مسئله تطریب ندارد.

وی در ادامه، آخرین مرحله را ریتم و ایقاع دانست و افزود: ما یک سری ریتم در موسیقی داریم که از نظر بسیاری از فقها حرام است و بسیار تأکید شده تا این نوع ریتم‌ها را به‌کار نبریم. استفاده از از این نوع ریتم و ایقاعات به طور قطع در تلاوت حرام است.

این مسئول یکی از اعتقادهای اساتید کشوری را استفاده نکردن از نغمات ایرانی عنوان و بیان کرد: تلاوت قرآن یک سری ویژگی‌های خاصی دارد که برگرفته شده از موسیقی عربی است و از موسیقی سنتی ایرانی نمی‌توان در تلاوت قران بهره گرفت هر چند اینکار باعث زیبا خواندن شود. ما معتقدیم که هر چیزی که زیبا باشد نمی تواند مورد استفاده باشد. هر هنری شامل اصول و مبانی خاص خود است که با اصول و مبانی اصالت پیدا می کند. همچنین استفاده کردن از نغمات غیر رایج در تلاوت قرآن اولاً عرف قراء و قرائت نیست، همچنین اینکار باعث دور شدن و خدشه وارد شدن به هنر تلاوت به عنوان یک هنر عربی – دینی می شود.

کاکاوند در ادامه در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توانیم زمینه‌ای به‌وجود بیاوریم که افراد بتوانند بهره ای از موسیقی ببرند و از مبانی فنی آن در تلاوت قرآن استفاده کنند گفت: بنده در این زمینه باید به چند مطلب اشاره کنم که اولین مورد آن، ذهنیت مردم و خصوصاً اهل قرآن است. امروزه ذهنیت مردم نسبت به موسیقی ذهنیت منفی است. این ذهنیت باعث شده است که بسیاری از جلسات قرآن، صریحاً به آموزش نغمات روی نیاورند و بیشتر حول مسائل تجویدی و … حرکت کنند. همچنین باید در این زمینه فرهنگ سازی شده و دید علاقمندان و اشخاص به قرآن کریم را دید تخصصی کرد. این مسئول افزود: ما باید برای قرائت قرآن کریم به اصول کلی پایبند بوده و آن را رعایت کنیم و به دنبال تغییرات در آن نباشیم. اصول و مبانی در واقع قانون اساسی هستند و قانون اساسی تلاوت به هیچ وجه تغییر نخواهد کرد مگر توسط سنت و عرف قراء. در آموزش نباید غرق مسائل حاشیه‌ای شویم. اصل و ابتدای آموزش قرآن باید مؤنوس کردن مردم با قرائت قرآن و معنا و مفهوم آن باشد چرا که انس دائمی با قرآن انسان را از تاریک‌ها می‌رهاند.

منبع : خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)