چهار فاکتور در تلفظ هر حرف

✳️ ۴ فاکتور در تلفظ هر حرف داریم:

۱⃣ مکان (مخرج حرف)
۲⃣ زمان یا مقدار کشش (رخوه، توسط، شده)
۳⃣ هوا (حروف همس)
۴⃣ صوت (حروف جهر)

✅ حروف شده، توسط و رخوه.

☑️ حروف شده: أ ج د ت ط ب ق ک
توسط: ل ن ع م ر
حروف مدی: و، ی، الف مدی
حروف رخوه: بقیه حروف، حروف رخوه اند.

❇️ رخوه: جریان کامل صوت در مخرج حرف. یعنی صدا قطع نشود. حروف رخوه در حالت ساکن یا مشدد بیشترین مقدار کشش را دارند.
حروف شده در حالت ساکن یا مشدد به هیچ عنوان نباید کشیده شود چون صدا قطع می شود.
مقدار کشش حروف توسط بین حروف رخوه و شده است. اگر صدا قطع شود تبدیل به شده می شوند و اگر زیاد کشیده شوند به رخوه تبدیل می شوند.

📏 مقدار کشش حروف: رخوه > توسط > شده

👌 باید همیشه حروف شده به یک اندازه، توسط یک اندازه و رخوه به یک اندازه کشیده شوند و نباید مقدارشان کم یا زیاد شود.

۱⃣ جهر: در لغت به معنی آشکار بودن و آواز بلند است.
جهر یعنی وجود صوت حاصل از ارتعاش تار های صوتی در خلال تلفظ حرف. در حروف جهر صدا قوی تر و هوا کمتر است. در زمان تلفظ حروف جهر اگر انگشت روی تار های صوتی بگذارید لرزش تار های صوتی را احساس می کنید.
(جهر= صدای قوی، هوای کم)
✅ حروف جهر: ا ب ج د ذ ر ز ض ط ظ ع غ ق ل م ن و ی

۲⃣ همس: ضد جهر و در لغت به معنای مخفی بودن و صدای آهسته است.
همس یعنی بی بهره بودن حرف از صوت مجهوره در اثر ارتعاش تار های صوتی. در حروف همس صدا خیلی ضعیف به گوش می رسد و همزمان با آن هوا خارج می شود.
(همس= صدای ضعیف، هوای زیاد)
✅ حروف همس: س ک ت، ف ح ث ه، ش خ ص
بقیه حروف جهر دارند.

☑️ در بین حروف همس بعضی از حروف همسشان بیشتر و هوای بیشتری خارج می شود.

👈 ۴ حرف هوایشان بیشتر است: ه ح خ ش
👈 ۲ حرف هوایشان متوسط است: ک ت
👈 ۴ حرف هوایشان کمتر است: ف ث س ص

✅ ۲ نوع جهر و همس داریم:

۱⃣ جهر و همس در حروف که مربوط به تجوید است که بحث آن گذشت.
۲⃣ جهر و همس در صوت
۱٫ صدای جهر: صدایی که قوی باشد (جوهره دارد) و همراه آن هوا خارج نشود.
۲٫ صدای همس: صدایی ضعیفی که همراه آن هوا خارج شود.

📖 یوْمَئِذٍ یَتَّبِعُونَ الدَّاعِیَ لَا عِوَجَ لَهُ ۖ وَخَشَعَتِ الْأَصْوَاتُ لِلرَّحْمَٰنِ “فَلَا تَسْمَعُ إِلَّا هَمْسًا”

📜 در روز قیامت همه انسان‌ها دعوت کننده را که هیچ انحرافی ندارد [برای ورود به محشر] پیروی می‌کنند و صداها در برابر [خدای‌] رحمان فرو می‌نشیند و “جز صدایی آهسته‌ [چیزی‌] نمی‌شنوی”.
طه ۱۰۸

👌 پیشنهاد می شود برای فهم مطالب و درک تفاوت صدای همس و جهر فایل صوتی استماع شود.