یادگیری معنی دار، شمول اشتقاقی و همبستگی
یادگیری معنی دار به معنی آموزشگاهی کردن جنبه های یادگیری می باشد. در یادگیری معنی دارد مجموعه ای از مفاهیم و اطلاعات به صورت دسته بندی شده و بر اساس معیارهای ساخت شناخت، سازمان پیدا کرده و به صورت از ساده به مشکل توسط معلم به متعلم تعلیم داده می شود. مهمترین شاخصه رویه ساده به مشکل آن است که اطلاعات و دانش های مورد نظر به صورت شاخه ای و قدم به قدم گسترش پیدا کرده و امکان شمول اشتقاقی را در یادگیری فراهم می نماید.
منظور از شمول اشتقاقی، مشتق کردن و یا بخش بخش کردن مطالب و ارائه نکات مربوط به هر کدام از این بخش ها می باشد. برای نمونه هنگامی که در راستای یادگیری جهت داده شده، مثالی هدفمند برای یک بخش خاص توسط معلم ارائه می شود، در واقع شمول اشتقاقی اتفاق افتاده است و هنگامی که مطلب جدید بخصوصی از مطالب موجود در مجموعه مطالب تعلیمی موجود نباشد، یادگیری از آن طریق را شمول هبستگی می گویند. بنابراین زمانیکه یک هنرجوی مهارتهای آوازی، کتابی را فصل به فصل پیش می رود، در واقع از شمول همبستگی بهره برده است و مثالهایی که در هر درس توسط معلم ارائه می شود تا مطلب روشن تر شود، از شمول اشتقاقی بهره گرفته می شود. عدم بهره گیری از شمول اشتقاقی و همبستگی به مرور زمان موجب فراموشی و کاهش کیفیت یادگیری می گردد.
بنابراین یکی از ارکان بسیار مهم یادگیری در دوره تقلید تلاوت قرآن کریم، بهره گیری از رویه شمول اشتقاقی و شمول همبستگی است که نیازمند همراهی و ارتباط تنگاتنگ با استاد راهنما دارد. مهمترین آسیبی که بسیاری از افراد در دوره تقلید به آن توجه نداشته و یادگیری تلاوت قرآن در مراحل اولیه را ساده می انگارند و خود را بی نیاز از استاد، همین موضوع می باشد. یادگیری ای که با بهره گیری از روش های صحیح ایجاد نشده باشد به مرور منجر به فراموش و کاهش کیفیت آن خواهد شد. ضمن آنکه بهره گیری از رویه شمول اشتقاقی و هبستگی از عوامل بسیار مهم و اساسی در ایجاد انگیزه و انگیزش در یادگیری محسوب شده و فهم مطالب را برای متعلم هنر تلاوت قرآن نیز فراهم خواهد نمود.
