زمان مناسب تقلید از سبک محمد عمران
این مدرس قرآن درباره جایگاه تلاوت استاد عمران در میان علاقه‌مندان به تلاوت گفت: به عنوان معلم قرآن، به همان دلایلی که گفته شد، توصیه نمی‌کنم که قاریان به سراغ محمد عمران بروند. بافت تلاوت او موسیقایی است تا قرائت، و قاری باید قرائت را از عبدالباسط، محمود علی‌البنا، منشاوی، مصطفی اسماعیل و شحات محمد انور و… فرا بگیرد که کلمات و حروف را خوب و محکم و در عین حال روان ادا می‌کنند. اگر از ابتدا به دنبال وجه موسیقایی برود، هیچ‌گاه نمی‌تواند بین ملودی‌سازی و ادا انطباق برقرار کند. لطفی‌نیا تأکید کرد: گاه اساتید ما اشتباه می‌کنند که به صرف ذوق موسیقایی، افراد را به سمت ملودی سوق می‌دهند، بلکه باید به سمت ادای خوب یعنی تجوید، چگونگی ادای کلمات، بافت جملات، شناخت تنغیم و ردیف‌های صوتی آیات توجه دهند در غیر این صورت اگر قاری بهترین هوش و گوش موسیقی را هم داشته باشد، نمی‌تواند قرآن بخواند. البته قاریانی که به بلوغ قرائت رسیده‌اند و در یک سبک تخصص دارند، برای اینکه شخصیت صوتی و لحنی خود را ممتاز کنند، می‌توانند بر روی صدای محمد عمران تمرکز کنند. از شاهکارهای تلاوت شیخ محمد عمران می‌توان به قرائت سوره‌های نمل، تحریم و فصلت اشاره کرد.
وی با ذکر اینکه متأسفانه مهارت‌ها کامل نیست، اظهار کرد: تلاوت قاریان ما بر حسب ذوق و سلیقه از افراد مختلف کسب می‌شود و بافتی که ارائه می‌دهند، بافت یک پارچه‌ای نیست و نمی‌توانند آن را به عنوان شاکله منسجمی به مخاطب ارائه دهند. یکی از نکات اصلی در تعلیمات موسیقایی این است که شما در یک مدرسه و تحت نظارت یک استاد کار کنید تا بتوانید مهارت‌ها را به درجه بالا برسانید. حداقل یک قاری باید بیست سال کار کند تا به تدریج شخصیت موسیقایی خود را بیابد.لطفی‌نیا با اشاره به اینکه هر قاری به دنبال این امر است، به ویژه قاری‌ای که توانایی و هوشمندی دارد، بیان کرد: وجه موسیقایی تلاوت این قاری قوی‌تر از وجه ادا و اجرای احکام تلاوت است. این امر جزو مسلمات شمرده می‌شود و بسیای از اساتید به آن اقرار دارند. در تلاوت شیخ مصطفی اسماعیل، منشاوی، عبدالباسط، محمود علی‌البناء، محمود رمضان و … وجه تلاوتشان از وجه موسیقایی‌شان قوی‌تر است. البته اصل، قرائت قرآن است و رسالت قاری این است که قرآن را به گونه‌ای بخواند که مخاطبش از آن فقط بهره موسیقایی نبرد، بلکه با آیات و مضامین آن همراه شود تا بتواند لذت معنوی را دریافت کند. متأسفانه جوانان قاری بیشتر به دنبال این بخش می‌روند و در نتیجه تلاوتشان از محتوا خالی می‌شود. این قاری بین‌المللی در پاسخ به این سؤال که چرا در مصر صدای بم همانند صدای محمد عمران طرفدار دارد، اما در کشور ما مردم بیشتر به دنبال صداهای دارای اوج بالا هستند؟ گفت: علتش سنت و بافت موسیقایی عرب است. البته میزان هنرنمایی آنها در بخش قرار صدا و صداهای بم خیلی بیشتر از ماست، یعنی حتی در بافت موسیقایی ایرانی و فارسی بیشتر کارهای موسیقایی در ناحیه توسط و اوج صدا اجرا می‌شود. البته نمی‌خواهم بگویم در موسیقی و آواز ایرانی «بم‌خوانی» نیست، بلکه کم است و هر فردی نمی‌تواند، اجرا کند. وی ادامه داد: در موسیقی عربی بم‌خوانی یکی از ارکان اصلی است و اگر نباشد خیلی جذابیت موسیقایی نخواهد داشت. لذا محمد عمران با توجه به اینکه از صدای بم و شش‌دانگی برخوردار بود و هم توسط و اوجی عالی داشت و کمتر قاری‌ای امتیازات صوتی را با هم دارد، خیلی خوب توانست با هوش و گوش قوی موسیقایی خود بر درجات بم صدایش تمرکز کند و پردازش صوتی و لحنی داشته باشد. این داور بین‌المللی در پاسخ به این سؤال که یکی از شاخصه‌های تلاوت استاندارد در مسابقات ما این است که قاری باید اوج صدایش را نشان دهد، پس چرا قاریانی با صدای بم رتبه‌های برتر را کسب نکرده‌اند؟ گفت: این طور نیست. اتفاقاً قاریان زیادی صداهای بم داشتند و توانستند حائز رتبه‌های بین‌المللی شوند، چون دکتر رضیعی و این امر هیچ ربطی به آیین‌نامه و … ندارد. آیین‌نامه مسابقات جامع است و سلیقه‌ای تنظیم نشده، بلکه مبتنی بر قواعد موسیقایی به قاریان برنامه تلاوت داده است تا از همه ظرفیت‌ها و مهارت‌هایشان استفاده و امتیاز بالایی را کسب کنند. این مبتهل ادامه داد: عمران در زمانی می‌زیست که امثال محمود رمضان، محمد عبدالعزیز حصان و اساتید بزرگی چون محمدصدیق منشاوی، عبدالباسط و مصطفی اسماعیل حضور داشتند و هر کدام به شیوه خود در مدرسه‌ای تلاوت می‌کردند و او حتماً از این اساتید یا قراء پیشین اثر پذیرفت. البته عمده ستارگان تلاوت در مصر از آنها تأثیر پذیرفته‌اند و آثار سبک‌های پیشینیان در تلاوتشان هست، منتها آنها قدرت ذهنی و مهارت ادای بسیار بالایی داشتند که توانستند شاکله خواندن را به خود اختصاص دهند و یک شخصیت قرائت را از حیث ادا، صوت و لحن برای خود انتخاب کنند.
شیخ محمد عمران در نیمه اکتبر ۱۹۴۴ در شهر طنطا استان سوهاج مصر به دنیا آمد. وی در یک‌سالگی چشمانش را از دست داد. قرآن کریم را در ۱۰سالگی، نزد شیخ عبدالرحیم المصری حفظ کرد و تجوید را نزد یکی از علمای قرائات به نام شیخ محمود خباز آموخت. او در ۱۱سالگی به قاهره نقل مکان کرد و در آن شهر با شمار زیادی از قاریان و منشدان از جمله شیخ محمد موسی آشنا شد. عمران یکی از رهروان شیوه انشاد دینی شیخ علی محمود به شمار می‌رفت. هنگامی که به شهرت رسید برای آزمون به رادیوی مصر راه یافت و به عنوان یکی از مبتهلان برجسته پذیرفته شد. بسیاری از ابتهالات و اناشید شنیده شده از محمد عمران در آن زمان در رادیوی مصر ضبط شده است. چیزی که محمد عمران را از سایر قراء و مبتهلان متمایز می‌کرد، صدای منحصر به فرد و توانایی لحنی فوق‌العاده او بود، زیرا آیات قرآن را به زیباترین نحو ممکن قرائت می‌کرد. به گفته بسیاری از کارشناسان علم قرائت، صدایش یکی از کاملترین صداها در بین قاریان گذشته و حال جهان اسلام است، به طوری که می‌توان به قدرت صوتی شیخ عمران چه در نُت‌های پایین و چه در پرده‌های صوتی بالا، حزن زیبا همراه با قدرت تحریر بسیار و صدای دلنشینش اشاره کرد. محمود لطفی‌نیا، پیشکسوت قرآنی، قاری و داور بین‌المللی، در گفت‌وگو با ایکنا درباره سبک تلاوت استاد عمران، گفت: برای اینکه تحلیل درستی از سبک تلاوت مرحوم استاد محمد عمران داشته باشیم، باید به مقتضیات زمان و جغرافیایی که او در آن زندگی می‌کرد و اساتید برجسته‌ای که در آن دوران تلاوت می‌کردند، توجه کنیم. ابتهال‌خوانی تخصص او محسوب می‌شد.
