سبک تلاوت زیبا و ملموس «شحات محمد انور» برای ایرانیان
استاد شحات محمد انور، قارى مسجد الرفاهى مصر بود. وی در چنین روزی، اول ژوئیه سال ۱۹۵۰ میلادى در روستاى کفرالوزیر که مرکزى دور افتاده در استان قهلیه مصر بود، در خانوادهای کم جمعیت متولد شد. وی در سه ماهگی پدر خود را از دست داد.
پس از مرگ پدرش با همراه مادر خود به منزل پدربزرگ مادری رفت تا با داییهای خود زندگی کند. دایی او شاگرد «حلمی محمد مصطفی» از قاریان قرآن بود و شحات به تشویق او اقدام به حفظ قرآن کرد و سرانجام در هشت سالگی حافظ قرآن شد. در سن ۱۰ سالگی داییاش او را به یکى از روستاهاى مجاور (کفرالمقام ) برد تا نزد سید احمد فرارحی تجوید قرآن را فراگیرد.
وی در ۱۵ سالگی قرآن را در کل روستاهای شمال مصر میخواند و از این رو بهشهرت خوبی دستیافت. اساتیدی مانند «جوده ابوالسعود»، «سعید عبدالصمد الزناتى» و «حمدى زامل» از جمله قاریانی بودند با حضورشان در محافل قرآنی منطقهای که استاد شحات محمد انور نیز در آنجا حضور داشت، گرمی خاصی را به این محافل بخشیدند.
با گسترش شهرتاش، در سال ۱۹۷۵ همکاری خود را در حالی که در سنین جوانی بود با رادیو مصر آغاز کرد و ابداعهای این استاد در تلاوت، او را به عنوان یک قاری شاخص و ممتاز مطرح کرده بهطوری که در سن ۲۰ سالگی به عنوان یکی از قاریان ممتاز شناخته شد.
استاد شحات محمد انور در طول زندگی خود برای ترویج قرائت قرآن به بسیاری از کشورهای جهان سفر کرد. او در ماه رمضان ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۶ به بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، آرژانتین، اسپانیا، فرانسه، برزیل، کشورهای حوزۀ خلیج فارس، نیجریه، زئیر، کامرون و بسیاری از کشورهای آسیائی چون ایران سفر کرد و به قرائت قرآن پرداخت. او یکی از تأثیرگذارترین اساتید مصری بر قاریان ایرانی است و خیلی از قاریان ایرانی از تلاوتها و سبک و هنر وی در تلاوت قرآن تأثیر پذیرفتهاند.
بهروز یاریگل، مدرس و پیشکسوت قرآنی کشورمان در گفتوگو با ایکنا به بیان خصوصیات شخصیتی و فنی تلاوت شیخ «شحات محمد انور» قاری جهان اسلام پرداخت و گفت: نخستین باری که تلاوت ایشان را شنیدم در سال ۱۳۶۱ بود که قرار بود با ۷۲ نفر از قراء به سفر حج اعزام شویم. دو روز برای هماهنگی بیشتر در اردوگاه شهید باهنر مستقر بودیم که در آنجا اولین تلاوت استاد شحات محمد انور را در فضای باز اردوگاه، تلاوتی از سوره مبارکه نساء را شنیدم.
وی با اشاره به زیبایی تلاوت این قاری جهان اسلام، اظهار کرد: این تلاوت به اندازهای بر دلم نشست که عاشق و علاقهمند به قرائت ایشان شدم. از آن به بعد تلاوتهای ایشان را در ماه مبارک رمضان بیشتر در کشورهای اطراف خلیج میتوانستیم بشنویم آن هم از طریق این کانال و آن کانال کردن موج رادیو برای پیدا کردن تلاوت سحرگاهی ایشان.
یاریگل با تأکید بر اینکه مرحوم شحات محمد انور یکی از تأثیرگذارترین قاریان قرآن بعد از قراء گذشته امثال مصطفی اسماعیل، منشاوی و عبدالباسط و … بر روی قاریان ایرانی بود، تصریح کرد: هنوز نیز این قضیه ادامه دارد. سبک تلاوت ایشان برای ما ایرانیها زیباتر و ملموستر بود. به نظرم سبک تلاوت ایشان به تلاوت ایرانیان نزدیکتر بود و ایرانیان تلاوتهای ایشان را بیشتر پسند میکردند.
این مدرس قرآن درباره صدای مرحوم شحات محمدانور، گفت: صدای ایشان، خاص و قشنگ بود یعنی بم و اوج بسیار عالی و تحریرهای خیلی خوب همراه با ادای تجویدهای عالی، طراوات خواندن و حلاوت تلاوتشان و سبک حزن ایشان، همه از جمله شاخصهای تلاوت این قاری بزرگ جهان اسلام بود. قاریان قرآنی که از ایشان تقلید کردند، نسبتاً موفق بودند. هنوز نیز این حالت ادامه دارد یعنی بسیاری از قاریان، شیفته تلاوت وی هستند و به عبارت دیگر تلاوت ایشان در ایران گل کرد.
وی ادامه داد: از نظر من دو تلاوت ایشان، پیش از آمدنش به ایران، یکی از سوره نساء و دیگری از سوره الحاقه و سوره معارج بینظیر بود. پس از اینکه به ایران نیز آمد در شهرها و استانهای مختلف تلاوت داشتند و خیلی از تلاوتها به یادگار مانده و علاقهمندان بسیاری را در سراسر کشور دارد.
یاریگل با اشاره به دو فرزند پسر ایشان که در عرصه تلاوت درخشیدهاند؛ محمود شحات انور، انور شحات انور، گفت: ایشان سفارشی به فرزندشان کرده بودند که «ایران را فراموش نکنید»، این حکایت از علاقه مرحوم شحات محمد انور به کشورمان ایران و قاریان ایرانی بود.
وی ادامه داد: هنگامی که استاد مریض شدند و به آن بیماری سخت (که ظاهراً سرطان کبد بود) مبتلا شدند، به همراه شیخ محمد عامر به ایران آمدند، در محلی که قاریان قرآن دور هم جمع بودند و من هم در آن جلسه بودم، هنگامی که چهره ایشان را دیدم، به دلیل اینکه من هم تجربه چنین بیماری سرطانی را دارم، متوجه وضعیت ایشان شدم. هنگامی که صدا خراب میشود، تمام دارایی یک خواننده چه در عرصه قرآن و چه در عرصه سایر زمینهها، از بین میرود، چرا که همه چیز یک خواننده صدایش است، هنگامی که محمد عامر تلاوتی کرد و بعد از استاد شحات، خواستند آیاتی را بخواند، ایشان با وجود اینکه چهره زرد و لاغر شده بود، به سختی سوره «کوثر» را خواندند.
یاریگل درباره ورود مرحوم شحات انور در سنین کم به رادیو و تلویزیون مصر، افزود: بله، یکی از صحبتهای مرحوم عبدالباسط این بود که «شنیدهام قاری بسیار بسیار خوشخوان و زیبا بهنام شحات محمد انور هستند و…». تلاوت مرحوم شحات در سنین جوانی گل کرد و ایشان از قاریان خوش خوان و صاحب سبک بود و هیچ قاری پس از انقلاب مثل شحات انور میان قاریانی ایرانی و یا برخی از کشورهای دیگر، محبوبت و جذابیت را نداشته است.
یادآور میشود وی در سال ۱۹۹۱ به اصفهان سفر کرد و بخشی از سوره «کهف» را تلاوت کرد که به قرائت «وَاتْلُ مَا أُوحِیَ» شحات مشهور شد. ایشان همچنین در مسابقات بینالمللی قرآن کریم ایران در سال۱۳۸۲ حضور داشت.
