مبحث استثناء
تعریف استثناء: خارج کردن چیزی از حکم کلی جمله به وسیله ادات استثناء.
ادات استثناء: ادات استثناء ۱۱ تا هستند: الا – غیر – سَوی – سُوی – سِوی – خلا – عدا – حاشا – لیس – لایکون – بید.
اقسام استثناء:
۱): استثناء متصل: مستثنی در آن از نوع مستثنی منه می باشد مانند سقیت الاشجار الا شجره.
۲): استثناء منقطع: مستثنی در آن از نوع مستثنی منه نمی باشد مانند جاء القوم الا حماراً.
۳): استثناء تام: استثنائی است که مستثنی منه در آن ذکر شده است مانند شاهدت الضیوف الا زیداً
۴): استثناء مفرغ: استثنائی اس که مستثنی منه در آن ذکر نشده است مانند ما زرعت الا القمح
۵): استثناء موجب: استثنائی است که جمله خالی از نفی و استفهام باشد مانند حضر الطلاب الا علی
۶): استثناء غیر موجب: استثنائی است که جمله دارای نفی و استفهام باشد مانند ما جاء الطلاب الا محمد. هل غاب احد الا زیداً ؟
* به دلیل اعمال سلیقه و نظرات متفاوت در خصوص مسئله وقف و ابتدا بر روی ادات استثناء باید به آیین نامه های داوری وقف و ابتدا و داوران مربوطه در مسابقات مراجعه نمود.