اصطلاحات لحنی در استفاده از اجناس موسیقایی

در استفاده از اجناس مختلف موسیقایی، اصطلاحات خاصی مورد استفاده قرار می گیرد که ذیلاً به چند مورد اشاره می گردد:

الف): تنویع: از حیث ایجاد تنوع، به اینکار تنویع یا تنوع بخشی گفته می شود.

ب): انتقال: از حیث جابجایی میان اجناس، به آن انتقال می گویند.

پ): تحویل النغمی – از حیث تغییر مایه موسیقایی به آن تحویل النغمی می گویند.

ت): توغل: از حیث تعمق در مقام و پرداختن به تمام قسمت های نغمی مقام، به آن توغّل یا تفصیل نغمی می گویند.

ث): تلوین النغمی – از حیث تغییر فضای موسیقایی و کاربرد ابزاری مقامات برای ایجاد رنگ های خاص موسیقایی به آن تلوین النغمی اطلاق می گردد.

در کیفیت کاربری مقامات، تفکر لحنی قاریان به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

الف): تفکر حذر مقامی – در این مدل تفکر لحنی، شیوه نغمه پردازی و تلحین با رویکرد عدم ورود به جوانب مختلف مقامی و موسیقایی و پردازشات تنغیمی صورت می گیرد و قاریانی همچون اساتید عبدالباسط، خلیل الحصری، بدرحسین، طبلاوی و … در این دسته قرار دارند. افراد پیرو تفکر حذ مقامی، تلاشی برای پرداختن به جلوه های خاص موسیقایی و مقامی ندارند.

ب): تفکر توغّل مقامی – در این مدل تفکر لحنی، شیوه نغمه پردازی و تلحین با رویکرد پردازش موسیقایی و پرداختن به جوانب مختلف موسیقایی مقامات صورت می پذیرد. اساتیدی همچون حصان، عمران، علی محمود، عبدالفتاح شعشاعی و … جزو مصادیق این مدل تفکر لحنی هستند.

موفق باشید – محمدکاکاوند

***

فی استخدام المواد الموسیقیه المختلفه ، یتم استخدام مصطلحات خاصه مذکوره أدناه:

أ): التنوع: من حیث خلق التنوع ، یسمى هذا التنوع أو التنویع.

ب) التحویل: من حیث الحرکه بین البضائع یسمى التحویل.

ج) إیصال الموسیقى – من حیث تغییر الموضوع الموسیقی یسمى إیصال الموسیقى.

د): التوغل: من حیث التأمل فی الموقف والتعامل مع جمیع الأجزاء اللحنیه للموضع ، یطلق علیه تغل أو تفصیل اللحن.

هـ): تلفین النغمی – من حیث تغییر الجو الموسیقی واستخدام أدوات السلطات لخلق ألوان موسیقیه خاصه ، یشار إلیها بتالفین النغمی.

فی جوده استخدام السلطات ، ینقسم تفکیر القرّاء إلى فئتین عامتین:

أ): تفکیر الحکم فی المقامی – فی هذا النموذج من التفکیر النغمی ، یتم أسلوب تألیف الأغانی والتلاوه مع نهج عدم الدخول فی جوانب مختلفه من المقامی وعملیات الموسیقى والتلاوه ، والقراء مثل الأساتذه عبد الباسط وخلیل الحصری وبدر حسین والطبلاوی … هم فی هذه الفئه. الأشخاص الذین یتابعون فکره مقام مقامی لا یحاولون التعامل مع المؤثرات الموسیقیه والمقامیه الخاصه.

ب): التفکیر المغامی – فی هذا النموذج یتم التفکیر النغمی وکتابه الأغانی والإغراء من خلال نهج المعالجه الموسیقیه والتعامل مع الجوانب الموسیقیه المختلفه للجهات. ومن الأمثله على هذا النموذج من التفکیر النغمی أساتذه مثل حسن وعمران وعلی محمود وعبد الفتاح شعشاعی.

حظا سعیدا – محمد کاکاوند