مدغم: حرف اول                    مدغم فیه: حرف دوم

ادغام کبیر: مدغم و مدغم فیه هر دو متحرک باشند مانند قیلَ لَهم که می شود قیـلّهم – سیقولُ لَک که می شود سیقولّـک. در روایت حفص، ادغام کبیر در رسم الخط لحاظ شده است و قاری لازم نیست که از جانب خود ادغام کبیر را اجرا کند.

ادغام صغیر: مدغم ساکن و مدغم فیه متحرک است. مانند ربهم مَرجعهم. بر اساس مدغم ساکن و مدغم فیه متحرک، ادغامات به چند دسته تقسیم می شوند:

ادغام متماثل: ادغامی است که دو حرف مثل هم در یکدیگر ادغام می شوند مانند ربهم مرجعهم

ادغام متجانس: ادغامی است که دو حرف همجنس در یکدیگر ادغام شوند مانند قد تبین. منظور از همجنس همان هم مخرج بودن است که در صفات با یکدیگر متفاوت هستند.

ادغام متقارب: ادغامی است که مخرج دو حرف نزدیک یکدیگر با هم ادغام شوند مانند قل رب. از حروف یرملون به جز حرف نون، بثیه حروف جزو ادغام متقارب هستند. اما این ادغام دارای استثنائاتی است که اشاره می گردد:

• در کلمه بل ران در سوره مطففین و همچنین کلمه من راق در سوره قیامت، در روایت حفص به دو وجه قرائت می شود. وجه مشهور بر ادغام است. برّان – مرّاق
• در کلمه مقطعه طسم، ادغام سین در میم به دو وجه است که وجه مشهور بر ادغام است.
• ال تعریف در حروف شمسی جزو ادغام متقارب محسوب می شود.
• ادغام متجانس و متقارب در حروف حلقی انجام نمی شود مانند فصفح عنهم
• همزه و الف در یکدیگر ادغام نمی شوند.

ادغام تام: ادغامی است که مدغم به طور کامل در مدغهم فیه ادغام می شود و هیچ اثری از آن باقی نمی ماند مانند قد تبین.

ادغام ناقص: ادغامی است که مدغم در مدغم فیه ادغام می شود ولی یکی از صفات مدغم باقی می ماند مانند بسطت، احطت، فرطت

ادغام واجب: ادغامی که همه قراء بر سر ادغام آن اجماع دارند مانند ادغام در کلمه ربهم مرجعهم

ادغام جایز: ادغامی که قراء بر سر آن اختلاف دارند مانند کلمه یلهث ذلک – ارکب معنا

ادغام ممتنع: ادغامی که متخصصان قرائت در انجام آن مخالف هستند مانند ادغام لام در نون مانند قل نعم