تسلط بر سبک «منشاوی» ذهن را برای خلق اسلوب‌های جدید آماده می‌کند

در نشست واکاوی ابعاد فنی تلاوت‌های قرآن استاد «محمدصدیق منشاوی» عنوان شد که سبک این استاد قرائت قرآن از سبک‌های بسیار ممتازی است، و اگر جوانان بر روی سبک منشاوی کار کنند، این توانایی را خواهند یافت تا وارد اسلوب‌های دیگری شوند.

نشست واکاوی ابعاد فنی تلاوت‌های قرآن استاد «محمدصدیق منشاوی»

در نشست واکاوی ابعاد فنی تلاوت‌های قرآن استاد «محمد صدیق منشاوی» که با حضور استادان «عباس سلیمی» و «حبیب مهکام» از پیشکسوتان قرآنی و «محمد‌رضا ستوده‌نیا» از داوران بین‌المللی کشورمان در خبرگزاری ایکنا برگزار شد، مهکام گفت: منشاوی دارای ابهت و عظمت معنوی بود و در زمینه تلاوت قرآن بین ایشان و دیگر قراء وجه تشابهی نیست، مرحوم منشاوی قرآن را تلاوت می‌کرد، نه قرائت؛ فرق است بین تلاوت و قرائت هر تلاوتی قرائت هست ولی هر قرائتی، تلاوت نیست که این موضوع بحث مفصلی را می‌طلبد.

این داور بین‌المللی عنوان کرد: در تحلیل تلاوت این قاری باید به این نکته توجه کرد که در اجرای مقام «رست» در بین همه استادان امتیاز ویژه‌ای دارد، صوت و لحن شیوا و ارائه تحریر‌هایی که متصل در تلاوت‌هایش دارد، یک حالت خاصی را پدید آورده است که هیچ استادی شبیه آن را نمی‌تواند تلاوت کند، این‌ها همان جاذبه‌هایی است که قرآنی‌ها را جذب این شخصیت کرده است، بی‌‌علت نیست که منتخبان و ممتازان عرصه تلاوت قرآن الگوی خود را استاد منشاوی تعیین می‌کنند.

وی در ادامه به ذکر خاطره‌ای از نخستین سفرش به حج تمتع در سال ۵۷ پرداخت و گفت: در تشرفم به حرمین شریفین با جوانی آفریقایی که به سبک منشاوی قرآن را با سوزی خاص قرائت می‌کرد، آشنا شدم، روحانی‌ بسیار بابصیرتی در گروه آن‌ها بود، وی معتقد بود که دنیا منشاوی را نشناخت، از او دلیل این سخنش را جویا شدم، وی در پاسخ این جمله را گفت که وقتی محمد‌صدیق منشاوی می‌خواند، گویا آیات وحی نازل می‌شد و این خصوصیت فقط در سبک منشاوی مشهود است.

وی تصریح کرد: مرحوم منشاوی راحت و بدون تکلف قرآن می‌خواند، مثلاً اگر استادی یک صفحه ۱۵ سطری از قرآن را در ۱۰ دقیقه بخواند، مرحوم منشاوی در هشت دقیقه و بدون کاستن از کیفیت، تلاوتی روان از خود به جا می‌گذاشت، اگر چه در ایران افرادی که از این استاد تقلید می‌کنند، کم نیستند، اما استقبال کم از سبک و تقلید منشاوی مجموعه علت‌هایی دارد، یکی از آن‌ها این است که اگر در مسابقات قرآن قاری به سبک منشاوی تلاوت کند، برخی از داوران برایشان مقبول نیست و امتیاز نمی‌دهند و این سبک داوری سلیقه‌ای می‌شود و عمل این داوران اصلاً مقبولیت ندارد.

این مدرس قرآنی گفت: باید به مجموعه تلاوت قاری امتیاز داد، اگر داور قرآنی سبک منشاوی را نمی‌پسندد ــ که البته این افراد بدسلیقه هستند ــ داوری او اشکال دارد؛ به طور حتم افرادی که شیفته سبک این قاری عارف می‌شوند از ویژ‌گی‌هایی چون؛ معنویت، روحانیت، شخصیت، ادب، متانت در تلاوت، اهمیت دادن به تطابق معنا در صوت و لحن و تلفظ کلمات برخوردارند که چنین قاری را برگزیده‌اند.

«شهریار پرهیزکار» حافظ و داور بین‌المللی قرآن کریم

وی اظهار کرد: پردازش به صوت و رنگ‌آمیزی صوت، از دیگر ویژ‌گی‌های تلاوت استاد منشاوی است، ایشان با صوت خود می‌خواند، اما صوت خود با غیرخود چه فرقی دارد؟ اکثر استادان با صوت مصنوعی می‌خوانند این در صوت‌شناسی قابل مطرح است، مرحوم منشاوی با تمام وجود و با صوت طبیعی می‌خواند، این است که به دل می‌نشیند و افرادی که او را الگو و مقتدا قرار می‌دهند، به دلیل رعایت دقیق قواعد وقف و ابتدا است که در عین حال قواعد تجوید را هم کامل رعایت می‌کردند.

در ادامه این نشست «شهریار پرهیزکار» حافظ و داور بین‌المللی قرآن کریم با شرکت در یک ارتباط تلفنی با اشاره به این‌که در همان اوایل که تلاوت قرآن را آغاز کرده است به مدتی کوتاه سبک مرحوم عبدالباسط را دنبال می‌کرده است، گفت: قبل از آن‌که در بحث حفظ قرآن وارد شوم، خیلی به سبک استاد منشاوی علاقه‌مند شدم و تلاوت ایشان بنده را خیلی تحت تأثیر قرار می‌داد و من از تلاوت‌های ایشان خیلی استفاده کردم، البته قبل از آن‌که انتخاب بعدی‌ام مرحوم مصطفی اسماعیل باشد.

این داور بین‌المللی افزود: مدت زمان زیادی تحت تأثیر تلاوت‌های محمد صدیق‌منشاوی بودم و تقریباً تا میزان خوبی در تقلید از مرحوم منشاوی موفق بودم و آشنایی با لحن ایشان کمک کرد تا وارد الحان و اسلوب‌های دیگر شوم، از لحاظ فنی یکی از عالی‌ترین و فنی‌ترین تلاوت‌هایی که در سطح تلاوت‌های جهان اسلام صورت گرفته است تلاوت‌های ایشان است، صدای استثنایی و فوق‌العاده آماده و عالی است.

وی عنوان کرد: زمانی که سبک تلاو‌ت‌های ایشان را تقلید ‌کردم، عکس ایشان را ندیده بودم و تصور من از ایشان یک فرد کاملا معنوی بود؛ عبدالباسط تلاوت‌های زیبایی داشت و همین‌طور مرحوم مصطفی اسماعیل که خود شاهکارهایی از تلاوت خلق کرده است و در عین حال آن چیزی که در طنین مرحوم منشاوی بود چیزی دیگری است و به غیر این‌که صدا حزین بود، جنس صدا و به کارگیری ایشان از صوتشان جدا از بحث لحن یکی از بهترین و زیباترین و موثرترین صداهایی است که می‌تواند، معرفی شود که شنونده را تحت تاثیر قرار دهد.

این حافظ قرآن در ادامه گفت: به نوجوانان توصیه می‌کنم که اگر صدایشان مطابقت دارد، استفاده از اسلوب و سبک منشاوی را فراموش نکنند و از نظر لحن هم ایشان فوق‌العاده خوب می‌خواند و باید ایشان را جزء ۱۰ نفر ممتاز در عالم اسلام نام ببریم که قطعاً در مرتبه بالا همین استاد منشاوی است و در بحث به کارگیری نغمات و الحان بسیار زیبا و فوق‌العاده است و موردی که از تلاوت ایشان احساس می‌شود، که ایشان در حال و هوای خاصی تلاوت می‌کرده است و فقط یک سری ارائه توانایی‌های هنری در بحث لحن و این‌ها نبوده است.

وی اظهار کرد: البته توانایی‌های هنری خیلی مهم است مانند توانایی‌هایی که مرحوم مصطفی اسماعیل در ارائه الحان دارد که منحصر‌به فرد است و در منشاوی مثل این‌که با تمام جانش و دل می‌خواند و تلاوت می‌کند در ایشان یک طهارت روحی احساس می‌شود و در یک حالت ملکوتی و معنوی می‌خواند. سبک ایشان را از سبک‌های بسیار ممتاز می‌دانم و این اصلی مسلم است که اگر جوانان بر روی سبک منشاوی کار بکنند، این توانایی را خواهند یافت تا وارد اسلوب‌های دیگری شوند و تسلط بر سبک «منشاوی» ذهن را برای خلق اسلوب‌های جدید آماده می‌سازد.

این کارشناس قرآنی تأکید کرد: جوانان متاسفانه با سبک و سیاق‌هایی که نسبت به این افراد بزرگ سبک و اسلوب دست دوم است می‌خوانند و در مسابقات به خوبی مشاهده می‌شود که سرچشمه اصلی چون کامل یوسف، مصطفی اسماعیل، عبدالباسط، منشاوی و شعیشع را رها کرد‌ه‌اند و به سمت تلاوت‌های دسته دوم و سوم رفته‌اند که این سبک‌ها نیز هر چه دارند از سبک قدماء است و جوانان از زیبایی‌ها و مهارت‌های فوق‌العاده‌ای و زیبا در سبک‌ استاد منشاوی غافل نشوند.

یادآوری می‌شود، در بخش‌های پیشین نشست واکاوی ابعاد فنی تلاوت‌های قرآن استاد «محمدصدیق منشاوی» مطرح شد که تلاوت‌های روح‌بخش «منشاوی» از خلق نغمات بر اساس مفاهیم آیات قرآنی نشأت می‌گرفت و منشاوی نغمات قرآنی را بر روی معانی آیات خلق می‌کرد.