قرائت‌های «علی‌البناء» قابلیت طرح به عنوان کلاس آموزشی را دارد
در نشست واکاوی ابعاد فنی تلاوت‌های قرآن استاد محمود علی‌البناء، یک کارشناس قرآنی گفت: در خواندن استاد علی‌البناء کل قرائت وی این قابلیت را دارد که به عنوان یک کلاس آموزشی مطرح شود و تمام نوارهایی که از وی موجود است یک بحث آموزشی را به تصویر می‌کشد.
 |
به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، نشست تحلیل تلاوت‌های قرآن «محمود علی‌البناء» قاری ممتاز مصری از سلسله نشست‌های واکاوی ابعاد فنی تلاوت‌های قاریان برجسته قرائت قرآن کریم با حضور «عباس سلیمی» پیشکسوت قرآنی، حجت‌‌الاسلام و المسلمین «محمدرضا شهیدی‌پور» کارشناس قرآنی و «مهدی قرهشیخلو» قاری بین‌المللی و از داوران مسابقات قرآنی برگزار شد.
در این نشست، سلیمی گفت: به هر حال باید قابلیت، استعداد، فضیلت و شرافت در کسی وجود داشته باشد تا خداوند این‌گونه نعمت تلاوت آیات خودش را به او مرحمت کند و به تعبیری که استاد قرهشیخلو گفتند نسل‌های بعد بدون این‌که این شخصیت را دیده باشند، با او هم کلام شوند.
وی افزود: به خاطر آن ملکوت و معنویتی که در جنس صدای علی‌البناء وجود دارد خیلی از افراد به او علاقه‌مند هستند و وقتی که تصویر علی‌البناء را هم می‌بینند همین طور. ویژگی‌های خوبی را استاد شهیدی‌پور مطرح کردند، امروز متوجه شدیم که استاد محمود علی لبناء ورزشکار و کشتی‌گیر هم بود. خدا نعمات متعددی را به وی مرحمت کرده بود.
سلیمی در ادامه سخنانش تصریح کرد: در این برنامه‌ها علاوه بر تکریم شخصیت این اساتید بزرگوار همان‌گونه هم که بارها عرض کردم به دنبال الگوپردازی برای جوانان و نوجوانان هم هستیم خصوصاً در مورد آموزش.
تقسیم قاریان مصری به دو دسته کلی
مهدی قرهشیخلو نیز در ادامه این نشست تخصصی با اشاره به این‌که قاریان مصری را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد، گفت: قاریان مصری را شاید بتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد؛ یک تعداد از اساتیدی که در بخش قرائت به صورت تجربی صاحب این فن شدند که شاید آن مقامات علمی را که باید در این رابطه داشته باشند در جنبه‌های کلاسیک پشت سر نگذاشته باشند، ولی گروه دوم کسانی هستند که واقعاً به صورت علمی کار کرده‌اند.
وی افزود: مرحوم استاد محمود علی‌البناء از آن دسته از اساتیدی است که واقعاً این علوم را دارا بود و این آموزش‌ها را دید. تسلط وی بر مقامات، بر اختلاف قرائات و بر علم تجوید، علم وقف و ابتدا همه حاکی از این است که وی این علم را داشت و به صورت علمی کار کرد. این خودش یکی از نکات مهمی است که در شخصیت و قرائت وی وجود دارد.
 |
رئیس سازمان دارالقرآن در ادامه سخنانش اظهار کرد: نکته دوم در رابطه با بحث آموزش قاریان مصری این است که یک گروه از قاریان مصری هستند که نوع تلاوت‌هایشان به شکلی است که از بخشی از تلاوت‌های آن‌ها می‌تواند در بحث‌های آموزشی استفاده شود؛ یعنی تمام تلاوت آن‌ها و تمام سیستم و مکانیزمی که آن‌ها در خواندن دارند شاید این قابلیت را نداشته باشد که به عنوان یک کلاس و به عنوان یک سبک مطرح شود، ولی در خواندن استاد علی‌البناء کل قرائت وی این قابلیت را دارد که به عنوان یک کلاس آموزشی مطرح شود و تمام نوارهایی که از وی موجود است یک بحث آموزشی را به تصویر می‌کشد.
وی در ادامه در مورد دیگر ویژگی‌های تلاوت علی‌البناء اظهار کرد: ویژگی‌هایی که در تلاوت علی‌البناء وجود دارد یکی این‌که وقتی وارد یک مقام می‌شوند واقعاً حق آن مقام را ادا می‌کنند و از تعدد مقامات بدون این‌که یک مقام کامل شود در خواندن پرهیز دارد و این یکی از نکات آموزنده است که می‌شود به آن توجه داشت. نکته بعدی که در تلاوت علی‌البناء مشهود است نوع استفاده از صدا با ویژگی‌های منحصر به فردی که صدای وی دارد و بعضی از این ویژگی‌ها ممکن است حالت متضاد هم داشته باشند.
این قاری بین‌المللی در ادامه سخنانش گفت: در عین حجمی که در صدای علی‌البناء دیده می‌شود، لطافت هم در خواندن وی وجود دارد، در عین قدرت و استحکامی که در صدای وی وجود دارد، ظرفیت تحریر‌پذیری در صدا و انعطاف هم در این صدا موجود است که وی به نحو شایسته‌ای از تمام این ویژگی‌ها در خواندنش استفاده می‌کند که این خودش می‌تواند بسیار آموزنده باشد که ما و همه کسانی که در وادی قرائت کار می‌کنند بتوانند ویژگی‌های مختلف صدایشان را شناسایی کنند و هم‌زمان از این ویژگی‌ها بتوانند به نحو أحسنت استفاده کنند. به هر حال در مجموع سبک و سیاق خواندن استاد به عنوان یک سبک آموزشی و کلاس قابل استفاده است و همه کسانی که در وادی قرائت دارند تلاش می‌کنند می‌توانند از این تلاوت استفاده کنند.
قرهشیخلو تأکید کرد: البته می‌شود تلاوت‌های قاریان مصری را در سه بخش تقسیم کرد؛ یک نوع تلاوت‌های پایه داریم مثل تلاوت مرحوم استاد عبدالباسط، مرحوم استاد منشاوی که معمولاً همه اساتید سفارش می‌کنند که آموزش با این تلاوت‌ها شروع شود. تلاوت‌هایی مثل استاد محمود علی‌البناء در رده دوم قرار می‌گیرند یعنی کسانی که ابتدای کار را آغاز کردند و با جنبه‌های مختلف صوت، لحن و تجوید آشنا شدند حالا باید مرحله تکمیلی را پشت سر بگذارند و گروه سوم قاری‌هایی مثل مصطفی اسماعیل و حصان و دیگر افرادی که مقداری تلاوت‌های پیچیده‌تری دارند، ولی در مجموع احساس می‌کنم این‌که مقداری تلاوت مرحوم استاد علی‌البناء در میان قاریان کشور ما، مظلوم واقع شده و می‌طلبد که به وی از نظر آموزشی بیشتر توجه شود به خاطر نکات ظریف و زیادی که در خواندن وی است.
در ادامه این نشست سلیمی گفت: این نکته اخیر شما یکی از بحث‌های همین برنامه است که شاید اگر بعضی‌ها به دنبال استفاده آموزشی از تلاوت‌های استاد محمود علی‌البناء نمی‌روند به خاطر این است که آن وقار و طمأنینه که خصوصاً در آغاز تلاوت استاد محمود علی‌البناء هست کار را سخت می‌کند، یعنی کسانی می‌توانند از نظر آموزشی از این استاد تقلید کنند و بهره‌گیری لازم را داشته باشند که این قدرت را در ابعاد مختلف داشته باشند.
تلاوت‌های علی‌البناء می‌تواند به صورت کامل تقلید شود
قرهشیخلو هم تصریح کرد: بنده خودم معمولاً به دوستان به دو شکل توصیه می‌کنم؛ عرض کردم بعضی از تلاوت‌ها موجود است که این قابلیت را دارد تا به صورت کامل تقلید شود مثل مرحوم استاد عبدالباسط، مرحوم استاد منشاوی فارغ از آن ویژگی‌های صوتی‌شان، چون ما همیشه در بحث استفاده از نوار، سفارش می‌‌کنیم که در نوار گوش کردن نمی‌خواهیم تقلید صدا کنیم، بلکه می‌خواهیم تقلید آن آهنگ و نغمه‌ای که استاد استفاده می‌کند را یاد بگیریم و با ظرفیت صوتی خودمان از آن استفاده کنیم. در خواندن استاد بناء شاید کمتر افرادی پیدا شوند که واقعاً این ویژگی‌های صوتی را داشته باشند که به صورت کامل از وی تقلید کنند.
وی افزود: به همین خاطر ما معمولاً این توصیه را داریم، خود بنده چون شاید تقریباً بعد از حدود سه، چهار سالی که وارد فضای قرائت شده بودم شاید اولین نواری که کار کردم با استاد مرحوم منشاوی بود بعد هم به سراغ استاد مرحوم بناء رفتم و از نوارهای وی خیلی استفاده کردم. خودم آن موقع شاید دو سه سال از وی در خواندن تقلید می‌کردم. به دوستان سفارش می‌کنم که بخش‌هایی از خواندن این استاد که می‌تواند در ظرفیت صوتی هر نفر قرار بگیرد، بشود از آن بخش‌ها استفاده کرد و در خواندن به جهت تقویت لحن و گسترده کردن دایره لحنی از آن بخش‌ها به صورت گزینشی استفاده کرد.