تلاوت سوره «بقره» علی‌البناء؛ از باشکوه‌ترین تلاوت‌های طول تاریخ
در نشست واکاوی ابعاد فنی تلاوت‌های قرآن استاد محمود علی‌البناء، یک کارشناس قرآنی گفت: یکی از باشکوه‌ترین تلاوت‌های قرآن در طول تاریخ اسلام تلاوت سوره مبارکه بقره توسط استاد محمود علی‌البناء است.
 |
به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، نشست تحلیل تلاوت‌های قرآن «محمود علی‌البناء» قاری ممتاز مصری از سلسله نشست‌های واکاوی ابعاد فنی تلاوت‌های قاریان برجسته قرائت قرآن کریم با حضور «عباس سلیمی» پیشکسوت قرآنی، حجت‌‌الاسلام و المسلمین «محمدرضا شهیدیپور» کارشناس قرآنی و «مهدی قرهشیخلو» قاری بین‌المللی و از داوران مسابقات قرآنی برگزار شد.
در این نشست، سلیمی گفت: یکی از باشکوه‌ترین تلاوت‌های قرآن در طول تاریخ اسلام تلاوت سوره مبارکه بقره توسط استاد محمود علی‌البناء است که من توصیه می‌کنم قرآن‌دوستان خصوصاً جوانان ما این تلاوت استاد را از ابتدا تا انتها گوش کنند و قبل از آن نیز می‌توانند ترجمه آن آیات را بخوانند. تفسیر این آیات را بخوانند و ببینند چگونه می‌شود شکوه گفت‌وگو بین یک بنده و پیامبر را با خدا را به تصویر کشید
وی افزود: به آن زیبایی با آن صداقت با آن منطق، با آن صداقتی که یک پیامبر از خدا تقاضا کند که خدایا به من نشان بده که چگونه مردگان را زنده می‌کنی و از طرف مقابل هم با کمال امنیت سؤال شود که آیا ایمان نداری؟ و او پاسخ دهد چرا ایمان دارم، می‌خواهم دلم آرام بگیرد و خدا هم به آن زیبایی پاسخ دهد که این کارها را انجام دهد که این بزرگ‌ترین سرمشق برای زندگی اجتماعی ما است که زمینه پرسش کردن و پاسخ دادن منطقی و اقناع وجدانی به خصوص جوانان را فراهم کنیم، وقتی خدا اجازه می‌دهد که یک بنده یا یک پیامبر سؤال کند و این‌گونه مدون و مستدل پاسخ دهد، چرا ما الگو نگیریم.
کامل‌ترین آرشیو تلاوت قرآن در کشور
سلیمی در ادامه سخنانش تصریح کرد: این تلاوت از آن تلاوت‌های بسیار زیبایی است که به قول استاد قرهشیخلو اگر هزاران بار هم انسان آن‌را گوش کند باز هم برایش با‌طراوت و تازه است، چون می‌دانم استاد شهیدیپور نسبت به تلاوت‌های مختلف، مخصوصاً تلاوت‌های علی‌البناء عشق می‌ورزد و فکر می‌کنم کامل‌ترین آرشیو را هم در کشور داشته باشد، از شما در مورد بحث تلاوت‌های برتر استاد سؤال کنم با همه توضیحات دیگری که لازم می‌دانید بیان کنید؟
شهیدیپور در ابتدای سخنانش گفت: در ارتباط با آرشیو تلاوت با توجه به علاقه‌ای که داشتم هر چند امکانات زیادی نداشتم، اما به عنوان مثال رادیوی کشورهای عربی را می‌گرفتم، سال‌هایی مثل ۴۸ به بعد و با همان مشکلاتی که بود تا صبح بیدار می‌ماندم تا بالاخره یک تلاوت ضبط کنم این تلاوت‌ها را به دوستداران هدیه می‌دادیم. مثلا تلاوت سوره «نساء» شحات انور که در کشور ما یک موجی ایجاد کرد این را من صبح ضبط کردم و فردای آن روز رسیدم تهران و دوستان شنیدند.
وی افزود: در مورد ضبط تلاوت و جمع‌آوری آن‌ها فعالیت داشتم، دوستان دیگری هم بودند که انجام می‌دادند و تلاوت‌ها را ضبط می‌کردند، البته اکنون می‌شود تلاوت‌ها را به صورت خیلی زیاد از اینترنت گرفت یا فرض کنید از نمایشگاه خرید، اما این‌که یکی یکی آن‌ها را ضبط کنیم و رویش پالایش انجام دهیم و … شاید خیلی سخت باشد. شاید اکنون ۵ هزار ساعت تلاوت از قاریان مصری داشته باشم.
در ادامه سلیمی گفت: البته استاد شهیدیپور بسیاری از این تلاوت‌ها را به جاهایی مثل رادیو قرآن داده‌اند و آن‌ها هم پخش کرده‌اند. یادم است که بعضی از مواقع استاد از این‌ها به عنوان هدایا و نفایس زیر خاکی یاد می‌کردند و تبادل فرهنگی انجام می‌دادند.
شهیدیپور ادامه داد: چیزی را برای خودم نگه نداشتم، اگر هم چیزی را نگه داشتم برای این‌که بتوانیم بعداً با دیگران مبادله کنیم. این‌ها ارزش است، معمولاً در کشور مصر بعضی‌ها هستند که می‌روند تلاوت اساتید را ضبط می‌کنند و به هیچ کس هم نمی‌دهند، این‌ها از بین می‌رود، اما دست کسی نمی‌رسد، تصادفاً ممکن است پیدا شود، واقعاً افرادی هستند که این‌ها را قدر بدانند، اما برای خودشان می‌خواهند در صورتی که ما برای خودمان نمی‌خواهیم بلکه برای دیگران می‌خواهیم تا استفاده شود. در ارتباط با تلاوت برتر هم معتقدم تلاوت مجلسی و استودیویی داریم، گاهی تلاوت استودیو هم تلاوت برتر به حساب می‌آید، این طور نیست که حتماً تلاوت مجلسی باشد تا برتر باشد. تلاوت سال‌های نخست استاد علی‌البناء بیشتر استودیویی بوده و حتی ضبط هم نمی‌شده است.
۱۹۵۱؛ آغاز ضبط تلاوت در مصر
این کارشناس قرآن در ادامه سخنانش تأکید کرد: از سال ۱۹۵۱ ضبط تلاوت در مصر شروع شد. این‌که ضبط نمی‌شده، دو علت داشت: یکی این‌که امکانات صوتی و ضبط موجود نبود، دیگر این‌که خود قاری هم مایل به ضبط نبود، این‌ها می‌گفتند خوب رادیو این‌ها را ضبط می‌کند و دیگر از ما دعوت نمی‌کند و فقط نوارها را پخش می‌کند، اگر هم ضبط می‌کردند می‌گفتند تا ما زنده‌ایم این تلاوت‌ها پخش نشود که امکان قرائت برای آن‌ها وجود داشته باشد، حتی بعضی تلاوت‌ها که پخش می‌شد دیگران می‌گفتند چرا این‌ها را پخش می‌کنید، ما هم می‌خواهیم تلاوت بکنیم، ما که در حد آن قاری نیستیم، شما تلاوت برتر مصطفی اسماعیل را پخش می‌کنید خوب ما که در آن حد نیستیم، تلاوت ما هم باید شنیده شود، برای پخش تلاوت‌های این‌گونه‌ای مخالفت هم زیاد می‌کردند.
 |
تلاوت با تیک تاک
این داور بین‌المللی قرآن کریم اظهار کرد: به هر حال در تلاوت‌هایی که از استاد محمود علی‌النباء ضبط می‌شده، چند دوره وی تلاوت داشت، بهترین تلاوت‌ها مربوط به سال ۱۹۵۱ است که وی با ۱۱ نفر از قاریان برتر مصر تلاوت در زمان ۱۵ دقیقه‌ای داشت. این تلاوت‌ها الان هم موجود است و جزء نفایس تلاوت و گنجینه تلاوت استاد علی‌البناء است که گاهی از رادیو قرآن ما هم پخش می‌شود، زمانش بین ۱۲ تا ۱۵ دقیقه است، صدای تیک تاک ساعت را هم در این تلاوت‌ها داریم، آن زمان در استودیو‌ها تیک تاک ساعت هم بود، ساعت را برنمی‌داشتند، خودش یک جنبه ذوقی و هنری ایجاد می‌کرد، ما می‌گوئیم تلاوت با تیک تاک.
شهیدیپور تصریح کرد: یک دوره دیگر استاد محمود علی البناء همراه با قاریانی همچون حصری، عبدالباسط و مصطفی اسماعیل تلاوت داشتند، یعنی استاد حصری شروع می‌کرد، ادامه‌اش را استاد محمود علی‌البناء و بعد عبدالباسط و مصطفی اسماعیل تلاوت را ختم می‌کرد، این تلاوت‌ها هم موجود است و به صورت متفرقه پخش می‌شود.
تلاوت‌های مقطعی
وی در مورد معنای تلاوت‌های مقطعی تصریح کرد: به تلاوت‌هایی مقطعی می‌گوئیم که دوره‌ای نیست که جزء تلاوت‌های بسیار نادر از محمود علی البناء است، یعنی یک تلاوت که پخش می‌شود وی کامل خوانده، ادامه‌دار نیست یعنی کامل نیست چون ۱۱ قاری خوانده‌اند. یادم می‌آید در یک دوره محمد سیفی شروع می‌کرد، شعیشع ادامه می‌داد، بعد عبدالباسط. حالا تا نوبت به علی‌البناء برسد ممکن است جزء بعد باشد در مجموع تلاوت‌ها دوره‌ای است. شعیشع ادامه می‌داد بعد عبدالعظیم ظاهر در آن دوره بود، عبدالرحمن دروی بود، طه‌الفشنی بود، کامل یوسف بهتیمی بود، عبدالباسط و محمود خلیل الحصری در آن دوره شرکت داشت، بعضی از قراء هم در آن دوره نبودند مثلا در آن دوره شیخ مصطفی اسماعیل، منشاوی و این‌ها شرکت نداشتند ولی آن دوره تلاوت قرآن مسلسل الان جزء مفاخر تلاوت در رادیو قرآن قاهره است.
این کارشناس قرآن در ادامه سخنانش در بررسی تلاوت‌های علی‌البناء گفت: از نظر تلاوت‌های مجلسی استاد محمود علی‌البناء در بیشترین مساجد در جهان اسلام و کشورهای اروپایی و آسیایی و آمریکایی تلاوت داشت، چند تا تلاوت را به عنوان تلاوت برتر عرض می‌کنم حتماًَ هم این تلاوت‌ها موجود است و علاقه‌مندان می‌توانند استفاده کنند. اولین تلاوت سوره‌های نجم و قمر است، این تلاوت در مسجد امام حسین(ع) تلاوت شده مربوط به دهه ۱۹۵۰ تا ۶۰ است، این تلاوت در رادیو مصر پخش می‌شد، اما مدتی است که پخش نمی‌شود به خاطر همین که عرض کردم که پخش این تلاوت‌ها بازار دیگران را کساد می‌کرد، این تلاوت بسیار تلاوت زیبایی است.